Menu
Natuurmonumenten
&
Staatsbosbeheer
Staatsbosbeheer Honderd Jaar Voor Bos & Natuur
Als je in Nederland de natuur intrekt, is de kans groot dat je in een gebied van SBB terechtkomt, want met ruim 200.000 ha is SBB de grootste beheerder van bos en natuur in ons land. Anders dan de naam doet vermoeden beheert SBB ook duinen, heidenvelden, hoogveengebieden, graslanden, moerassen, kwelders en schorren. Verder behoren eveneens landgoederen, buitenplaatsen, forten, eendenkooien, houtwallen en singels tot het immers grote beheerareaal, natuur in alle variëteiten, die met veel toewijding en vakkennis beheerd wordt. Het geeft aan waar SBB voor staat instandhouding en ontwikkeling van de natuur, de zorg voor het landschap en het bieden van recreatiemogelijkheden.
|
Staatsbosbeheer is onderdeel van het ministerie van Landbouw, Visserij & Natuurbeheer. De dienst werd in 1899 opgericht, met als hoofdzetel bosbossing van de toen woeste zandvlakten in grote delen van ons land. Door middel van houtteelt konden deze arme zandgronden weer rendabel worden. In de honderd jaar daarna is de dienst uitgegroeid tot een breed georiënteerde natuurbeherende organisatie met zo'n duizend medewerkers. Deze medewerkers hebben hart voor de natuur en zetten zich in alle bescheidenheid in voor een natuurlijke toekomst.
Bos & Natuur
Met de ongeveer 83.000 ha natuurgebied is SBB de grootste bosbeheerder van ons land. Een kwart daarvan wordt beheerd met het accent op natuur, het andere deel multifunctioneel met als functies natuur, landschap, houtproductie en recreatie. Gebruik van de natuurlijke processen staat centraal bij het beheer van de bossen. Van de natuurterreinen die we in Nederland hebben, is een groot deel, circa 110.000 ha, aan de zorg van SBB toevertrouwd. Deze gebieden hebben een belangrijke functie, want ze vormen een tehuis voor allerlei zeldzame flora en fauna. Het beheer van de natuurterreinen vergt veel aandacht. Door hun vaak kwetsbare ligging in de buurt van cultuurland zijn er meestal verschillende maatregelen nodig om het karakteristieke fauna- en floraleven te behouden. In de SBB-terreinen komen maar liefst 409 van de 487 plantensoorten voor die op de Rode Lijst van bedreigde plantensoorten staan. Voor 82 soorten geldt zelfs dat ze alleen of nagenoeg alleen op terreinen van SBB voorkomen. |
Van vogelsoorten als Blauwe Kiekendief, Grauwe Klauwier, Raaf, Woudaapje en Korhoen broedt minstens de helft in gebieden van SBB. Naast de instandhouding van natuur-gebieden doet SBB ook aan natuurontwikkeling. Veel boeren graslanden worden omgevormd tot natuurterreinen en langs verschillende grote rivieren probeert SBB nieuwe natuurgebieden te laten ontstaan. De Duursche Waarden langs de IJssel en de Gelderse Poort aan de Maas zijn daarvan goede voorbeelden. De terugkeer van de bever in de Biesbosch en de Gelderse Poort zijn in het oog springende feiten bij de voortrekkersrol die SBB ook op het gebied van de natuurontwikkeling vervult.
Landschapszorg
Het Nederlandse landschap stond en staat sterk onder invloed van de mens. Veel landschapstypen zijn doelbewust door de mens geschapen en in stand gehouden. Om enkele voorbeelden te noemen : de binnenduinrand met zijn landgoederen, het Twentse en Achterhoekse hoevenlandschap en eeuwenoude weidegebieden met knotwilgen en boomgaarden. Deze landschapstypen hebben zoveel afwisseling in ons Nederlandse landschap gebracht, dat we ze niet graag willen missen. Het is onder meer de taak van SBB om deze karakteristieke landschapstypen met de bijbehorende flora en fauna te behouden in ons steeds drukker land. |
Recreatie
Natuur is er niet alleen om te beschermen en te behouden, maar ook om van te genieten. SBB biedt daar-voor talloze mogelijkheden : maar liefst 48 natuurkampeerterreinen voor de sportieve kampeerders, paal-kampeerplaatsen. ligweiden en dagkampeerterreinen, duizenden kilometers beschreven en gemarkeerde wandel- en fietsroutes en paden voor ruiters een aangespannen wagens. Op sommige plaatsen smelten de wandelroutes bijna ongemerkt samen met de Lage Afstand Wandelpaden waar die over de terreinen van SBB lopen. |
Om je de weg te wijzen door de natuur geeft SBB gebiedsbeschrijvingen, route- en aantrekkelijke wandel- en fietskaarten uit. En in veel gebieden zijn informatiepanelen geplaatst. Wie buiten meer wil zien door eerst een interessante expositie of diapresentatie te bekijken, kan terecht in de twintig bezoekers- en informatiecentra van SBB en in tiental centra waar SBB aan meewerkt. Wie het fijne van de natuur in een bepaald gebied wil weten, kan op excursie met de boswachter. Als geen ander weet hij wat er in zijn terrein te beleven valt. Onvergetelijk interessant.
Staatsbosbeheer is van u en voor u,
om te zorgen voor natuur en landschap, en voor de mogelijkheden om ervan te genieten ! |
Unie van Provinciale Landschappen
De twaalf Provinciale Landschappen werken samen in de Stichting Unie van Provinciale Landschappen, gevestigd in Haaren. De afzonderlijke landschappen verschillen door hun provinciale verbondenheid en staan alle dichtbij de natuur en dichtbij de mensen. Tevens hebben ze hetzelfde doel behoud, beheer en ontwikkeling van de natuur. Nu al hebben de gezamenlijke landschappen ruim 72.000 hectare aan natuurgebieden, die met de nodige zorg in stand worden gehouden en beschermd tegen bedreigingen van buitenaf. De meeste van deze gebieden zijn op wegen en paden opengesteld voor publiek, sommige alleen voor begunstigers. Je hoeft slechts één Landschap begunstiger te zijn om in heel Nederland op de terreinen van de landschappen te mogen wandelen.
De twaalf Provinciale Landschappen werken samen in de Stichting Unie van Provinciale Landschappen, gevestigd in Haaren. De afzonderlijke landschappen verschillen door hun provinciale verbondenheid en staan alle dichtbij de natuur en dichtbij de mensen. Tevens hebben ze hetzelfde doel behoud, beheer en ontwikkeling van de natuur. Nu al hebben de gezamenlijke landschappen ruim 72.000 hectare aan natuurgebieden, die met de nodige zorg in stand worden gehouden en beschermd tegen bedreigingen van buitenaf. De meeste van deze gebieden zijn op wegen en paden opengesteld voor publiek, sommige alleen voor begunstigers. Je hoeft slechts één Landschap begunstiger te zijn om in heel Nederland op de terreinen van de landschappen te mogen wandelen.
Stichting Het Overijssels Landschap
Stichting Het Overijssels Landschap is een actieve natuurbeschermingsorganisatie in Overijssel. Zij heeft zo'n 4000 ha in beheer : bos en heide, hoogveen, vennen, hooilanden en landgoederen. Monumentale gebouwen, waaronder twee watermolens, behoren eveneens tot het bezit. In overlegstructuren praat de stichting mee over inrichting en het gebruik van het buitengebied in twee natuurinformatiecentra, de watermolen van Frans te Vasse en de Wheem te Oud Avereest, wordt voorlichting aan het publiek gegeven. In Ommen is in samenwerking met de gemeente, SBB en Natuurmonumenten een centrum in voorbereiding. |
Stichting Het Geldersch Landschap
De Stichting Het Geldersch Landschap behoudt, herstelt en ontwikkelt waardevolle landgoederen, bossen en andere natuurterreinen in Gelderland. Dit gebeurt door aankoop en gericht beheer. Overeenkomstig de taakverdeling met SBB en Natuurmonumenten ligt het zwaartepunt van de activiteiten en verwervingen bij Arnhem, op de Noordoost- en West Veluwe, in de Midden Achterhoek, bij Winterswijk en in de Noord-west Betuwe. Het Geldersch Landschap heeft 87 terreinen onder haar hoede met een gezamenlijke oppervlakte van bijna 10.000 ha. De stichting heeft 30.000 donateurs en geeft het tijdschrift Gelders Landschap uit. |
In Nederland is ongeveer 40 % van het bos particulier bezit, meer dan de helft daarvan is in landgoedverband ondergebracht.Het gaat daarbij om ruim duizend particuliere landgoederen met in totaal 100.000 ha die voor het publiek zijn opengesteld. Met grote vindingrijkheid en toewijding en vaak grote financiële offers houden de eigenaren de landschappelijke, cultuur-historische en natuurlijke waarden op de hun toevertrouwde terreinen duurzaam in stand.
Door de visie van de eigenaar heeft elk bos- en landgoedbezit een eigen karakter ontwikkeld dat een divers en aantrekkelijk bos- en landgoedbeeld oplevert. |
ADRESSEN
Staatsbosbeheer
Smallepad 5 3811 MG - Amersfoort Postbus 2 3800 AA - Amersfoort Tel. : +31 ( 0 ) 30 / 69.26.111. E-mail : [email protected] U.P.L. Landgoed Nemelaer Kasteellaan 4 5076 RE Haaren Postbus 80 5076 ZH Haaren Tel. : +31 ( 0 ) 411 / 62.32.25. Stichting Het Overijssels Landschap Poppenallee 39 7722 KW Dalfsen Tel. : +31 ( 0 ) 529 / 40.17.31. |
Stichting Het Geldersch Landschap
Zijpendaalseweg 44 6814 CL Arnhem Tel. : +31 ( 0 ) 26 / 35.52.555. Federatie Particulier Bos Land Natuur Laan van Beek en Royen 1a 3701 AH Zeist Tel. : +31 ( 0 ) 30 / 69.33.945. Vereniging Natuurmonumenten Schaep & Burgh Noordereinde 60 1243 JJ 's Graveland |
Het Mooiste Van Oost Nederland
Alderdinck. Den ( 28 ha )
Landgoed met bos en park. Het park met zijn grootse waterpartijen is aangelegd voor 1800.
Ligging : Overijssel. Gemeente Heino; tussen Heino en Laag Zuthem. particulier Eigendom
Landgoed Den Alderdinck BV
Beerze ( 397 ha )
Afwisselend heuvelachtig gebied met droge en natte heide, veenputten, zandverstuiving, bossen en stuifduinen. Plaatselijk zijn grillig gevormde jeneverbesstruiken te zien.
Het gebied is rijk aan vogels, waaronder de Zwarte Specht. Beerze bestaat uit de volgende onderdelen :Beezerbelten, -veld, -zand en het landgoed Beerze.
Ligging : Overijssel. Gemeente Ommen, bij Beerze.
Boggelaar. De ( 25 ha )
Landgoed met enkele vijvers en veel loofbos, vooral eiken. Er is een kolonie blauwe reigers.
Het parkachtige terrein grenst aan het veel grotere landgoed Hackfort van Natuurmonumenten.
Ligging : Gelderland, Vorden, Warnsveld, Zutphen.
Ten zuidwesten v.d. weg Warnsveld - Vorden.
Particulier eigendom : W.J. de Wilde.
Bronkhorst ( 88 ha )
Diverse bosjes, vochtige graslanden en moerasjes nabij de IJssel, zowel in de uiterwaarden als binnendijks.
Op de historische Slotheuvel Bronkhorst ligt een oud eikenbos met planten als bosanemoon, bosgeelster en gevlekte aronskelk.
Een deel van het terrein is toegankelijk.
Ligging : Gelderland, gemeente Bronkhorst, verspreid langs de IJssel.
Ten noorden van Doesburg.
Bronsbergen ( 2 ha )
Smalle oeverstrook met grasland en een oude boomgaard op een hoge oeverwal.
Ligging : Gelderland, gemeente Zutphen aan de oostzijde van de IJssel, tegenover Cortenoever.
Cortenoever ( 140 ha )
Uiterwaard van de IJssel met graslanden, akkers, enkele bosjes en heggen.
Het gevarieerde gebied herbergt veel planten, waaronder walstrobremraap, veldsalie en liggende ereprijs. Van de broedvogels zijn gele kwikstaart, grutto en steenuil te noemen.
Cortenoever is te overzien vanaf de Brummense Bandijk en de weg naar 't Gansey. De graslanden worden begraasd door lakenvelders.
Ligging : Gelderland - Gemeente Brummen. Aan de westzijde van de ijssel ten noordoosten van Brummen.
Landgoed met bos en park. Het park met zijn grootse waterpartijen is aangelegd voor 1800.
Ligging : Overijssel. Gemeente Heino; tussen Heino en Laag Zuthem. particulier Eigendom
Landgoed Den Alderdinck BV
Beerze ( 397 ha )
Afwisselend heuvelachtig gebied met droge en natte heide, veenputten, zandverstuiving, bossen en stuifduinen. Plaatselijk zijn grillig gevormde jeneverbesstruiken te zien.
Het gebied is rijk aan vogels, waaronder de Zwarte Specht. Beerze bestaat uit de volgende onderdelen :Beezerbelten, -veld, -zand en het landgoed Beerze.
Ligging : Overijssel. Gemeente Ommen, bij Beerze.
Boggelaar. De ( 25 ha )
Landgoed met enkele vijvers en veel loofbos, vooral eiken. Er is een kolonie blauwe reigers.
Het parkachtige terrein grenst aan het veel grotere landgoed Hackfort van Natuurmonumenten.
Ligging : Gelderland, Vorden, Warnsveld, Zutphen.
Ten zuidwesten v.d. weg Warnsveld - Vorden.
Particulier eigendom : W.J. de Wilde.
Bronkhorst ( 88 ha )
Diverse bosjes, vochtige graslanden en moerasjes nabij de IJssel, zowel in de uiterwaarden als binnendijks.
Op de historische Slotheuvel Bronkhorst ligt een oud eikenbos met planten als bosanemoon, bosgeelster en gevlekte aronskelk.
Een deel van het terrein is toegankelijk.
Ligging : Gelderland, gemeente Bronkhorst, verspreid langs de IJssel.
Ten noorden van Doesburg.
Bronsbergen ( 2 ha )
Smalle oeverstrook met grasland en een oude boomgaard op een hoge oeverwal.
Ligging : Gelderland, gemeente Zutphen aan de oostzijde van de IJssel, tegenover Cortenoever.
Cortenoever ( 140 ha )
Uiterwaard van de IJssel met graslanden, akkers, enkele bosjes en heggen.
Het gevarieerde gebied herbergt veel planten, waaronder walstrobremraap, veldsalie en liggende ereprijs. Van de broedvogels zijn gele kwikstaart, grutto en steenuil te noemen.
Cortenoever is te overzien vanaf de Brummense Bandijk en de weg naar 't Gansey. De graslanden worden begraasd door lakenvelders.
Ligging : Gelderland - Gemeente Brummen. Aan de westzijde van de ijssel ten noordoosten van Brummen.
Delerwoud ( 1225 ha )
Glooiend bos- en heidegebied dat typerend is voor de Veluwe. In de 17e eeuw was het een onafzienbare stuifzandvlakte. Vanaf 1850 begon de toenmalige eigenaar grote delen te bebossen met grove dennen en eiken. Het centrale bosgedeelte beslaat nu zo'n 400 ha en bestaat voornamelijk uit oude en jongere dennen, gemengd bos en oud eikenhakhout. Inmiddels is er een prachtige ondergroei met vele florasoorten. Op het dode hout dat overal in het bos ligt groeien veel paddenstoelen.
Een groot deel van het Delerwoud bestaat uit heide. Vooral in het zuidelijke deel liggen uitgestrekte golvende heidevelden met buntgras, groepjes vliegdennen en berken. Er komen planten voor als gaspeldoorn, rode bosbes en breedbladige wespenorchis. De heide wordt opengehouden met Hereford runderen en Schotse Hooglanders. De hooglanders behoren tot de kudde van het ten oosten van de A50 gelegen Nationaal Park Veluwezoom. Ze bereiken het Delerwoud via het wildviaduct, waarover ook edelherten en wilde zwijnen de snelweg passeren. Andere opmerkelijke bewoners van het Delerwoud zijn raven. Verder komen er onder meer drie soorten spechten voor : de gele bonte, de groene en de zwarte specht. Op de heidevelden broeden onder andere de nachtzwaluw, wulp, tapuit en geelgors.
Het hoogste punt van het Delerwoud is de 85 m hoge Hartenhulberg, die in het heidegedeelte in de zuiden ligt. Een ander beziens-waardig punt is de monumentale boerderij Lebretshoeve met een zogenaamde stapmolen.
Glooiend bos- en heidegebied dat typerend is voor de Veluwe. In de 17e eeuw was het een onafzienbare stuifzandvlakte. Vanaf 1850 begon de toenmalige eigenaar grote delen te bebossen met grove dennen en eiken. Het centrale bosgedeelte beslaat nu zo'n 400 ha en bestaat voornamelijk uit oude en jongere dennen, gemengd bos en oud eikenhakhout. Inmiddels is er een prachtige ondergroei met vele florasoorten. Op het dode hout dat overal in het bos ligt groeien veel paddenstoelen.
Een groot deel van het Delerwoud bestaat uit heide. Vooral in het zuidelijke deel liggen uitgestrekte golvende heidevelden met buntgras, groepjes vliegdennen en berken. Er komen planten voor als gaspeldoorn, rode bosbes en breedbladige wespenorchis. De heide wordt opengehouden met Hereford runderen en Schotse Hooglanders. De hooglanders behoren tot de kudde van het ten oosten van de A50 gelegen Nationaal Park Veluwezoom. Ze bereiken het Delerwoud via het wildviaduct, waarover ook edelherten en wilde zwijnen de snelweg passeren. Andere opmerkelijke bewoners van het Delerwoud zijn raven. Verder komen er onder meer drie soorten spechten voor : de gele bonte, de groene en de zwarte specht. Op de heidevelden broeden onder andere de nachtzwaluw, wulp, tapuit en geelgors.
Het hoogste punt van het Delerwoud is de 85 m hoge Hartenhulberg, die in het heidegedeelte in de zuiden ligt. Een ander beziens-waardig punt is de monumentale boerderij Lebretshoeve met een zogenaamde stapmolen.
Het Delerwoud is in 1967 aangekocht door Natuurmonumenten met financiële steun van de overheid en vele particulieren. Hiervoor is de actie "Behoud Het Delerwoud" gevoerd. Sindsdien is het natuurgebied opengesteld voor publiek, met uitzondering van enkele rustgebieden voor het wild. Honden mogen alleen worden meegenomen in het bos van het deelgebied Delerheide. In het Nationaal Park Veluwezoom ligt het bezoekerscentrum De Aanschouw en de Posbank.
Ligging : Gelderland , gemeente Apeldoorn, Arnhem, Ede, Rheden. Tussen de A50, Arnhem - Apeldoorn en de Deelenseweg, Arnhem - Hoenderloo.
De hoofdingang ligt nabij Deelen. Eigendom Natuurmonumenten en SBB.
Ligging : Gelderland , gemeente Apeldoorn, Arnhem, Ede, Rheden. Tussen de A50, Arnhem - Apeldoorn en de Deelenseweg, Arnhem - Hoenderloo.
De hoofdingang ligt nabij Deelen. Eigendom Natuurmonumenten en SBB.
Wild soms te zien vaak te bespeuren
De beste streek om in Nederland wild te zien is de Veluwe. Hier leven zo'n dertig verschillende soorten zoogdieren, waaronder het Edelhert, het grootste dier dat bij ons in het wild voorkomt. De grootste kans om edelherten of reeën te zien is aan het eind van de middag en tegen de avond. De schuwe dieren zullen echter lang niet altijd komen opdagen. Hun pootafdrukken en andere sporen zijn wel vaker te vinden. Vooral wilde zwijnen laten veel graafsporen achter, een teken dat ze met hun gevoelige neus de bodem hebben doorwroet, op zoek naar wortels, eikels, insecten en andere lekkere hapjes. |
Dinkelland ( 386 ha )
Prachtig natuurgebied in het lintvormige beekdal van de Dinkel. Tussen de Duitse grens en de Oldenzaalse stuwwal. De bezitting van SBB in dit reliëfrijke landschap bestaan uit heidevelden, stuifduinen, oude akkers ( essen ), droge en vochtige graslanden, moerassen, diverse bossen en open water. De natuur in dit beekdal met ruggen en kommen, hellingen en slenken, oeverwallen en zandstrandjes is zeer divers, zo bevatten de graslanden langs de zandige oevers van de Dinkel planten als steenanjer, tripmadame en welriekende agrimonie, terwijl de vochtige graslanden dotterbloem, schildereprijs en koekoeksbloem herbergen. Ook de loofbossen in dit stroomdal hebben grote waarde; ze bestaan veelal uit kleine bosjes en struwelen van sleedoorn, kardinaalsmuts, rode kornoelje, haagbeuk, heggeroos en meidoorn. In de bosjes broeden veel zangvogels. De heidevelden bieden plaats aan vogels als paapje, tapuit, nachtzwaluw en velduil. Alleen het onderdeel het Lutterzand, een stuifzandgebied met rivierduintjes waar de Dinkel doorheen stroomt, is toegankelijk. Je krijgt een goed beeld van de dynamiek van een beek.
Ligging : Overijssel. Gemeente Denekamp, Losser, Langs de Dinkel en de Puntbeek ten zuidoosten van Denekamp.
Dinxperlo Landschapselement ( 26 ha )
Groot aantal bosjes, bomenrijen en andere landschapselementen.
Ligging : Gelderland - Gemeente Dinxperlo, verspreid rondom Dinxperlo.
Duivelsberg
Bosterrein op de stuwwal van Nijmegen met steile dalen en hoge heuvels, zoals de Muschenberg ( 51 m ), de Vossenberg ( 47 m ), de Wellerberg ( 66 m ) en de Duivelsberg ( 76 m ). In de dalen zijn diverse bronnen en een bergbeek. Het bos, waarin opvallend veel tamme kastanjes staan, bevat aparte flora soorten, zoals mispel, wilde appel en boslathyrus. Er komen dassen en marters voor. In het terrein liggen enkele kasteelheuvels uit de Frankisch tijd. Ook zijn er enkele kleiputten en een kleioven die nog uit de Romeinse tijd stammen.
Ligging : Gelderland, gemeente Ubbergen, tussen Beek en de Duitse grens.
Prachtig natuurgebied in het lintvormige beekdal van de Dinkel. Tussen de Duitse grens en de Oldenzaalse stuwwal. De bezitting van SBB in dit reliëfrijke landschap bestaan uit heidevelden, stuifduinen, oude akkers ( essen ), droge en vochtige graslanden, moerassen, diverse bossen en open water. De natuur in dit beekdal met ruggen en kommen, hellingen en slenken, oeverwallen en zandstrandjes is zeer divers, zo bevatten de graslanden langs de zandige oevers van de Dinkel planten als steenanjer, tripmadame en welriekende agrimonie, terwijl de vochtige graslanden dotterbloem, schildereprijs en koekoeksbloem herbergen. Ook de loofbossen in dit stroomdal hebben grote waarde; ze bestaan veelal uit kleine bosjes en struwelen van sleedoorn, kardinaalsmuts, rode kornoelje, haagbeuk, heggeroos en meidoorn. In de bosjes broeden veel zangvogels. De heidevelden bieden plaats aan vogels als paapje, tapuit, nachtzwaluw en velduil. Alleen het onderdeel het Lutterzand, een stuifzandgebied met rivierduintjes waar de Dinkel doorheen stroomt, is toegankelijk. Je krijgt een goed beeld van de dynamiek van een beek.
Ligging : Overijssel. Gemeente Denekamp, Losser, Langs de Dinkel en de Puntbeek ten zuidoosten van Denekamp.
Dinxperlo Landschapselement ( 26 ha )
Groot aantal bosjes, bomenrijen en andere landschapselementen.
Ligging : Gelderland - Gemeente Dinxperlo, verspreid rondom Dinxperlo.
Duivelsberg
Bosterrein op de stuwwal van Nijmegen met steile dalen en hoge heuvels, zoals de Muschenberg ( 51 m ), de Vossenberg ( 47 m ), de Wellerberg ( 66 m ) en de Duivelsberg ( 76 m ). In de dalen zijn diverse bronnen en een bergbeek. Het bos, waarin opvallend veel tamme kastanjes staan, bevat aparte flora soorten, zoals mispel, wilde appel en boslathyrus. Er komen dassen en marters voor. In het terrein liggen enkele kasteelheuvels uit de Frankisch tijd. Ook zijn er enkele kleiputten en een kleioven die nog uit de Romeinse tijd stammen.
Ligging : Gelderland, gemeente Ubbergen, tussen Beek en de Duitse grens.
Kampenlandschap
In de Achterhoek, Twente en Salland zijn de zandgronden veelal door individuele Boeren of kleine groepen ( buurtschap- pen ) in cultuur gebracht. Hierdoor ontstond een kleinschalig landschap met verspreid liggende boerderijen, en een sterke afwisseling van akkers ( kampen ) en weiden, omzoomd door houtwallen, met eiken en een prachtige boomgroepen. Dit zogenaamde kampenlandschap vertoont een fraaie, lichte golving doordat de eeuwenlang bemeste akker hoger liggen dan de drasse weilanden. Daarnaast zorgen de vele houtwallen, pittoreske boerderijen en diverse bosjes en heideveldjes voor een parkachtige afwisseling. |
De Ehze ( 15 ha )
Kleine oude buitenplaats met parkbos. In he bos staan forse beuken en eiken. Op de plaats van het vroegere huis uit 1610 staat sinds 1917 een villa. Deze wordt omgeven door een slingerende waterpartij. Het gedeelte binnen de gracht is niet toegankelijk, de rest van het bos wel.
Ligging : Gelderland, Gemeente Lochem, 1 km ten oosten van Almen.
Enghuizen ( 830 ha )
Uitgestrekt landgoed met bos en bouwland. Enghuizen is opengesteld op paden en wegen, met uitzondering van de directe omgeving van het tuinhuis.
Ligging : Gelderland. Gemeente Bronkhorst, rondom Hummelo. Particulier eigendom van E.M.C. gravin van Rechteren Limpurg.
A.R.E.L. graaf van Rechteren Limpurg en G.A. graaf zu Solms Laubach.
Enzerinck. 't ( 32 ha )
Buitenplaats die voor de helft uit parkbos bestaat, afgewisseld door landbouwgronden. Het bos is sterk gevarieerd. Er broeden onder andere boomklevers en spechten.
De vijvers maken het tot een aantrekkelijk geheel. Het landhuis en de boerderij zijn particulier eigendom.
Ligging : Gelderland, gem. Vorden ten noorden van Vorden aan de weg naar Almen.
Fortmond ( 183 ha )
Brede uiterwaard in een binnenbocht van de IJssel. In het onderdeel De Duursche Waard is een natuurontwikkelingsproject uitgevoerd waarbij de rivier weer de vrije loop heeft gekregen. In de winter staan grote delen onder water en worden stroomgeulen uitgeschuurd en slik en zand afgezet. In de uiterwaard loopt het hele jaar door een beperkt aantal runderen, die met hun gegraas voor een grote variatie in de graslanden zorgen. Er komen veel planten voor waaronder beemdkroon en duifkruid. De vogels die in het gebied ver-blijven zijn onder andere zomertaling, porseleinhoen, ijsvogel, kwartelkoning en aalscholver. Het prachtige wilde natuurgebied met drassige graslanden, oude afgesloten rivier-armen, rivierbos, meidoornhagen, kleigaten en rivierduinen is toegankelijk over een speciaal pad dat ook geschikt is voor rolstoelen. Uitleg over het natuurontwikkelingspunt project De Duursche Waarden kun je krijgen in de Zoogenbrink in het naburige landgoed Nijendal.
Ligging : Overijssel. Gemeente Wijhe & Olst, langs de IJssel, tussen Wijhe en Olst.
Friezenberg ( 5 ha )
Een met heide, vliegdennen, berken en eiken begroeid terrein op een stuwwal. Op de top liggen enkele grasheuvels, die in het beheer zijn bij SBB.
Ligging : Overijssel. Twente. Gemeente Hof van Twente, tussen Markelo en Rijssen.
Gelderesch ( 40 ha )
Landgoed met naaldbos, loofbos, weilanden, houtwallen en akkers op een oude glooiende es. In dit 'coulissenlandschap' liggen een beek en enkele poelen, die ideaal zijn voor kikkers en andere amfibieën. Het rustige landgoed is opengesteld voor wandelaars op de landelijke paden en lanen, met uitzondering van de poelen en de directe omgeving van het landhuis en de andere gebouwen. Op de fiets is Gelderesch goed te overzien als je de Slingeroute volgt.
Ligging : Gelderland. Gemeente Winterswijk. Ten westen van Meddo.
Particulier eigendom : Mw. J.F. Veenendaal - Vaags.
Gorsselse Heide ( 124 ha )
In de vorige eeuw was de Gorrelse Heide een enorm heideveld van enkele honderden hectares. Daarvan is nauwelijks honderd hectare over, omzoomd met naald- en loofbos.
Het heidegedeelte ten noorden van de Reeverdijk is in gebruik als militair oefenterrein. het is niet toegankelijk als de Rode Vlag is gehesen !
Ligging : Gelderland, gemeente Lochem, ten noorden van Eefde.
Eigendom : Natuurmonumenten en Defensie.
Grote Veld ( 420 ha )
Uitgestrekt bosgebied dat voornamelijk uit naaldbos bestaat en in mindere mate uit loofbos. Tevens liggen er enkele kleine heidevelden met vliegdennen en jeneverbessen.
Let Op ! Een circa 160 ha groot deel van het Grote Veld wordt gebruikt als militair oefenterrein.
Ligging : Gelderland. Achterhoek. Gemeente Lochem, Vorden, Zutphen, ten zuiden van de weg Zutphen - Lochem.
Eigendom : Natuurmonumenten ( 242 ha ), SBB ( 12 ha ), defentie, lochem en diverse particulieren.
Kleine oude buitenplaats met parkbos. In he bos staan forse beuken en eiken. Op de plaats van het vroegere huis uit 1610 staat sinds 1917 een villa. Deze wordt omgeven door een slingerende waterpartij. Het gedeelte binnen de gracht is niet toegankelijk, de rest van het bos wel.
Ligging : Gelderland, Gemeente Lochem, 1 km ten oosten van Almen.
Enghuizen ( 830 ha )
Uitgestrekt landgoed met bos en bouwland. Enghuizen is opengesteld op paden en wegen, met uitzondering van de directe omgeving van het tuinhuis.
Ligging : Gelderland. Gemeente Bronkhorst, rondom Hummelo. Particulier eigendom van E.M.C. gravin van Rechteren Limpurg.
A.R.E.L. graaf van Rechteren Limpurg en G.A. graaf zu Solms Laubach.
Enzerinck. 't ( 32 ha )
Buitenplaats die voor de helft uit parkbos bestaat, afgewisseld door landbouwgronden. Het bos is sterk gevarieerd. Er broeden onder andere boomklevers en spechten.
De vijvers maken het tot een aantrekkelijk geheel. Het landhuis en de boerderij zijn particulier eigendom.
Ligging : Gelderland, gem. Vorden ten noorden van Vorden aan de weg naar Almen.
Fortmond ( 183 ha )
Brede uiterwaard in een binnenbocht van de IJssel. In het onderdeel De Duursche Waard is een natuurontwikkelingsproject uitgevoerd waarbij de rivier weer de vrije loop heeft gekregen. In de winter staan grote delen onder water en worden stroomgeulen uitgeschuurd en slik en zand afgezet. In de uiterwaard loopt het hele jaar door een beperkt aantal runderen, die met hun gegraas voor een grote variatie in de graslanden zorgen. Er komen veel planten voor waaronder beemdkroon en duifkruid. De vogels die in het gebied ver-blijven zijn onder andere zomertaling, porseleinhoen, ijsvogel, kwartelkoning en aalscholver. Het prachtige wilde natuurgebied met drassige graslanden, oude afgesloten rivier-armen, rivierbos, meidoornhagen, kleigaten en rivierduinen is toegankelijk over een speciaal pad dat ook geschikt is voor rolstoelen. Uitleg over het natuurontwikkelingspunt project De Duursche Waarden kun je krijgen in de Zoogenbrink in het naburige landgoed Nijendal.
Ligging : Overijssel. Gemeente Wijhe & Olst, langs de IJssel, tussen Wijhe en Olst.
Friezenberg ( 5 ha )
Een met heide, vliegdennen, berken en eiken begroeid terrein op een stuwwal. Op de top liggen enkele grasheuvels, die in het beheer zijn bij SBB.
Ligging : Overijssel. Twente. Gemeente Hof van Twente, tussen Markelo en Rijssen.
Gelderesch ( 40 ha )
Landgoed met naaldbos, loofbos, weilanden, houtwallen en akkers op een oude glooiende es. In dit 'coulissenlandschap' liggen een beek en enkele poelen, die ideaal zijn voor kikkers en andere amfibieën. Het rustige landgoed is opengesteld voor wandelaars op de landelijke paden en lanen, met uitzondering van de poelen en de directe omgeving van het landhuis en de andere gebouwen. Op de fiets is Gelderesch goed te overzien als je de Slingeroute volgt.
Ligging : Gelderland. Gemeente Winterswijk. Ten westen van Meddo.
Particulier eigendom : Mw. J.F. Veenendaal - Vaags.
Gorsselse Heide ( 124 ha )
In de vorige eeuw was de Gorrelse Heide een enorm heideveld van enkele honderden hectares. Daarvan is nauwelijks honderd hectare over, omzoomd met naald- en loofbos.
Het heidegedeelte ten noorden van de Reeverdijk is in gebruik als militair oefenterrein. het is niet toegankelijk als de Rode Vlag is gehesen !
Ligging : Gelderland, gemeente Lochem, ten noorden van Eefde.
Eigendom : Natuurmonumenten en Defensie.
Grote Veld ( 420 ha )
Uitgestrekt bosgebied dat voornamelijk uit naaldbos bestaat en in mindere mate uit loofbos. Tevens liggen er enkele kleine heidevelden met vliegdennen en jeneverbessen.
Let Op ! Een circa 160 ha groot deel van het Grote Veld wordt gebruikt als militair oefenterrein.
Ligging : Gelderland. Achterhoek. Gemeente Lochem, Vorden, Zutphen, ten zuiden van de weg Zutphen - Lochem.
Eigendom : Natuurmonumenten ( 242 ha ), SBB ( 12 ha ), defentie, lochem en diverse particulieren.
Verdroging
Molen Van Hackfort Wacht Op Water Op het fraaie landgoed Hackfort staat een uit 1700 stammende watermolen. Het molenhuis is onlangs gerestaureerd, maar het molenrad is niet aanwezig, omdat de Baakse Beek niet meer voldoende waterkracht oplevert. De as steekt doelloos uit de muur, als teken aan de wand voor de verdroging in Nederland. Het probleem is niet zozeer dat er niet voldoende regen in ons land valt, maar dat het water in de winter te snel wordt afgevoerd. Daardoor blijft er in de zomer nauwelijks water over om de beken te voeden. Dat is niet alleen jammer voor de watermolen, maar vooral voor de natuur, die eveneens het hele jaar door water nodig heeft. De Haere Landgoed met loofbossen afgewisseld met weiland en akkers ( essen ). De 14de eeuwse have-zate is rond 1560 herbouwd. |
Het park is al voor 1800 aangelegd ( Engelse landschapsstijl ), nabij de gracht staat een oude haagbeuk. Er leven amfibieën als knoflookpad en kamsalamander.
Ligging : Overijssel. Gemeente Olst. Ten oosten van de weg Deventer - Olst, ten westen van het landgoed Nijendal.
Eigendom : gemeente Deventer. Beheer : Stichting IJssellandschap.
Helmhorst. De ( 42 ha )
Afwisselend bos en door bomen omgeven weilanden.
Ligging : Overijssel. gemeente Zwolle. Bij Herfte, naast de Ambelt, ingang naast de overweg van de spoorlijn Zwolle - Meppel
Hiddink ( 30 ha )
Eikenbos, weiland en akkers. Het bos is aangelegd op de lagere, drassige delen, waarin greppels zijn gegraven.
Door het terrein loopt de beek de Boven Slinge. Langs de paden staan enkele zitbanken.
Ligging : Gelderland. gemeente Varsseveld, ten noorden van Varsseveld, aan weerszijden van de Hiddinkdijk.
Particulier eigendom : Prof. dr. A.D.F. Addink.
Hoeve Delle ( 244 ha )
Heuvelachtig terrein me loof-, naaldbos en kleine heidenveldjes. Het is een voormalig stuifzandgebied dat reeds in de Middeleeuwen is vastgelegd. In het centrum van Hoeve Delle ligt de Schalterberg met de 79 m hoge Wilhelminatop.De omgeving van de Schalterberg is begroeid met fraai eikenbos, waarin onder andere adelaarsvaren, kamperfoelie en blauwe bosbes groeien. Ten noorden van de Wilhelminatop staan groepen jeneverbes, kraaiheide en grote wolfsklauw. Edelhert, vos en das zijn de vaste bewoners, evenals diverse zangvogels.
Ligging : Gelderland. Gemeente Apeldoorn, ten noorden van de weg Woeste Hoeve - Loenen.
Ten zuiden van de A50.
Ligging : Overijssel. Gemeente Olst. Ten oosten van de weg Deventer - Olst, ten westen van het landgoed Nijendal.
Eigendom : gemeente Deventer. Beheer : Stichting IJssellandschap.
Helmhorst. De ( 42 ha )
Afwisselend bos en door bomen omgeven weilanden.
Ligging : Overijssel. gemeente Zwolle. Bij Herfte, naast de Ambelt, ingang naast de overweg van de spoorlijn Zwolle - Meppel
Hiddink ( 30 ha )
Eikenbos, weiland en akkers. Het bos is aangelegd op de lagere, drassige delen, waarin greppels zijn gegraven.
Door het terrein loopt de beek de Boven Slinge. Langs de paden staan enkele zitbanken.
Ligging : Gelderland. gemeente Varsseveld, ten noorden van Varsseveld, aan weerszijden van de Hiddinkdijk.
Particulier eigendom : Prof. dr. A.D.F. Addink.
Hoeve Delle ( 244 ha )
Heuvelachtig terrein me loof-, naaldbos en kleine heidenveldjes. Het is een voormalig stuifzandgebied dat reeds in de Middeleeuwen is vastgelegd. In het centrum van Hoeve Delle ligt de Schalterberg met de 79 m hoge Wilhelminatop.De omgeving van de Schalterberg is begroeid met fraai eikenbos, waarin onder andere adelaarsvaren, kamperfoelie en blauwe bosbes groeien. Ten noorden van de Wilhelminatop staan groepen jeneverbes, kraaiheide en grote wolfsklauw. Edelhert, vos en das zijn de vaste bewoners, evenals diverse zangvogels.
Ligging : Gelderland. Gemeente Apeldoorn, ten noorden van de weg Woeste Hoeve - Loenen.
Ten zuiden van de A50.
Hof Te Dieren ( 1019 ha )
Het Hof Te Dieren bestaat uit drie verschillende onderdelen : Hagenau : ruim 200 ha, ten zuidoosten van het Nationaal Park Veluwezoom. het bestaat uit gemengd naald- en loofbos rond de Carolinaberg, met een stervormig lanenpatroon en een mooi uitzichtspunt. Ten zuiden van de Arnhemsestraatweg gaat het bos over in het open grasland van een uiterwaard van de IJssel. De Schaddevelden : circa 250 ha, te midden van het Nat. Park Veluwezoom. Een deel bestaat uit grove dennenbossen op voormalig stuifzand. Het eigenlijke Hof te Dieren : een fraai bewaard park dat rond 1880 is aangelegd naar ontwerp van de land-schapsarchitect Zocher. Het huis en het park zijn niet toegankelijk. De rest van het landgoed is opengesteld op paden en wegen. Ligging : Gelderland. Gemeente Doesburg - Rheden. Langs de weg Dieren - Doesburg en ten westen van Dieren. Eigendom : Stichting Twickel. |
Hoge Veluwe Nationaal Park ( 5450 ha )
Uitgestrekt natuurgebied dat voor ongeveer de helft uit bos bestaat, waarvan ongeveer 1200 ha vrij open bos met vliegdennen. De andere helft is natuurterrein met heide-velden, ijl begroeide stuifzanden en grasachtige vlakten. Daarnaast zijn er enige wild-weiden, akkers en weiden, park en waterpartijen. In het nationale park komen zeer veel plantensoorten voor, de waardevolste begroeien zijn de eiken berkenbossen, het jeneverbessenbos, de stuifzandrestanten en de vochtige overgang van heide naar vennen. Behalve allerlei kleine dieren leeft er ook veel 'grof wild', zoals honderden edelherten, reeën, moeflons en wilde zwijnen. Daarnaast ook roofdieren als vos, das, boommarter, bunzing, en in de toekomst de wolf. En circa 80 broedvogelsoorten, waaronder de raaf. De Hoge Veluwe was particulier bezit van het echtpaar Kröller - Müller en is na 1935 een Nationaal Park geworden samen met een aantal gebouwen, waaronder het door Berlage ontworpen jachtslot Sint Hubertus en het Kröller Müller Museum, met onder |
andere zijn vermaarde Van Gogh collectie en het fraaie beeldenpark met het Rietveldpaviljoen. Nationaal Park De Hoge Veluwe is tegen betaling toegankelijk, met uitzondering van enkele rustgebieden voor het grof wild. Vanaf begin september tot half oktober kan een deel van het terrein afgesloten zijn in verband met de bronst van het edelhert. Er zijn veel voorzieningen voor de bezoekers, waaronder vrijelijk te gebruiken witte fietsen, een busdienst naar en in het park en twee restaurants : de Koperen Kop en Rijzenburg.
Ligging : Gelderland - Gemeente Apeldoorn - Arnhem, Ede.
Ingangen bij Hoenderloo. Otterlo en Rijzenburg ( Schaarsbergen ).
Particulier eigendom. Stichting Het Nationaal Park De Hoge Veluwe.
Holterberg ( 30 ha )
Bos van overwegend grove dennen, aansluitend aan de Sallandse Heuvelrug.
Ligging : Overijssel. Gemeente Holten. Aan de Heksenweg op de Holterberg.
Eigendom van Stichting het Burgerweeshuis & Kinderhuis.
Beheer : Stichting IJssellandschap.
Huis Te Diepenheim ( 80 ha )
Landgoed dat voor bijna de helft uit vrij natuurlijk bos bestaat. De andere helft bestaat uit met houtwallen en bossen omgeven landbouwgronden. Het landgoed is opengesteld voor wandelaars op paden en wegen, met uitzondering van het terrein binnen de gracht en poort.
Ligging : Overijssel. Gemeente Diepenheim, aan de weg Diepenheim - Lochem.
Eigendom : Erven J.A.G. baron de Vos van Steenwijk.
Huis Te Eerbeek ( 29 ha )
Landgoed met loofbos, houtwallen, graslanden, vijvers en een beek. Het huis stamt uit de Middeleeuwen en is in de 19e eeuw grondig verbouwd.
Het is nu een conferentieoord en hotel - restaurant.
Ligging : Gelderland. Gemeente Brummen, ten noordoosten van Eerbeek.
Ligging : Gelderland - Gemeente Apeldoorn - Arnhem, Ede.
Ingangen bij Hoenderloo. Otterlo en Rijzenburg ( Schaarsbergen ).
Particulier eigendom. Stichting Het Nationaal Park De Hoge Veluwe.
Holterberg ( 30 ha )
Bos van overwegend grove dennen, aansluitend aan de Sallandse Heuvelrug.
Ligging : Overijssel. Gemeente Holten. Aan de Heksenweg op de Holterberg.
Eigendom van Stichting het Burgerweeshuis & Kinderhuis.
Beheer : Stichting IJssellandschap.
Huis Te Diepenheim ( 80 ha )
Landgoed dat voor bijna de helft uit vrij natuurlijk bos bestaat. De andere helft bestaat uit met houtwallen en bossen omgeven landbouwgronden. Het landgoed is opengesteld voor wandelaars op paden en wegen, met uitzondering van het terrein binnen de gracht en poort.
Ligging : Overijssel. Gemeente Diepenheim, aan de weg Diepenheim - Lochem.
Eigendom : Erven J.A.G. baron de Vos van Steenwijk.
Huis Te Eerbeek ( 29 ha )
Landgoed met loofbos, houtwallen, graslanden, vijvers en een beek. Het huis stamt uit de Middeleeuwen en is in de 19e eeuw grondig verbouwd.
Het is nu een conferentieoord en hotel - restaurant.
Ligging : Gelderland. Gemeente Brummen, ten noordoosten van Eerbeek.
Huize Almelo ( 480 ha * )
Landgoed met landbouwgrond, houtwallen, bos en lanen. Door de hoogteverschillen zijn er enkele fraaie vergezichten. Tot het gebied behoort onder andere het Alberger Bos. Het terrein is vrij toegankelijk voor wandelaars. Ruiters zijn toegestaan op de wegen, maar niet in de bossen. Ligging : Overijssel, Twente. gemeente Almelo, Tubbergen , ten oosten van Almelo. Particulier eigendom : Mr. A.F.L. graaf van Rechteren Limpurg. Het Hulsberg ( 230 ha ) Voormalig landgoed dat bestaat uit oud parkbos, naaldbossen, heide, weilanden, akkers, een natuurlijke beek en kunstmatige vijvers. Het oostelijk deel in ingericht voor intensieve recreatie met vele voorzieningen zoals een bungalowpark, ligweiden, stranden, vaar- en zwemwater en een uitzichttoren. De rest van het terrein is wandel-gebied. |
Ligging : Oldenzaal. Gemeente Oldenzaal, Weerselo, ten oosten van Oldenzaal, aan de provinciale weg van Hengelo.
Eigendom : Regio Twente Sector Recreatie & Toerisme.
Het Joppe ( 100 ha )
Landgoed met parkbos, kleine percelen naald- en loofbos, weiden en akkers. In verschillende weilanden staat een fraaie alleenstaande eik of beuk.
Er leven onder andere ringslangen en vleermuizen. Het Joppe is opengesteld voor fietsers en wandelaars, met uitzondering van het landhuis en de binnen de gracht gelegen tuin.
Ligging : Gelderland, Gemeente Gorssel, ten oosten van Gorssel, aan de spoorlijn Zutphen - Deventer.
Particulier eigendom : fam. De Maes Janssens.
Kieftskamp
Vrij gaaf Achterhoeks hoevenlandschap, waarin de afwisseling van bossen, houtwallen en landbouwgronden een prachtig decor oplevert. Tevens zijn hier lanen, boerderijen, een heideveldje, een moeras, het fraaie landhuis uit 1776 en veel flora en fauna te zien. Het landgoed vormt één geheel met het in het noordwesten gelegen landgoed Vorden.
Omgeving : Gelderland. Gemeente Vorden. 2 km ten zuidoosten van Vorden.
Eigendom : Regio Twente Sector Recreatie & Toerisme.
Het Joppe ( 100 ha )
Landgoed met parkbos, kleine percelen naald- en loofbos, weiden en akkers. In verschillende weilanden staat een fraaie alleenstaande eik of beuk.
Er leven onder andere ringslangen en vleermuizen. Het Joppe is opengesteld voor fietsers en wandelaars, met uitzondering van het landhuis en de binnen de gracht gelegen tuin.
Ligging : Gelderland, Gemeente Gorssel, ten oosten van Gorssel, aan de spoorlijn Zutphen - Deventer.
Particulier eigendom : fam. De Maes Janssens.
Kieftskamp
Vrij gaaf Achterhoeks hoevenlandschap, waarin de afwisseling van bossen, houtwallen en landbouwgronden een prachtig decor oplevert. Tevens zijn hier lanen, boerderijen, een heideveldje, een moeras, het fraaie landhuis uit 1776 en veel flora en fauna te zien. Het landgoed vormt één geheel met het in het noordwesten gelegen landgoed Vorden.
Omgeving : Gelderland. Gemeente Vorden. 2 km ten zuidoosten van Vorden.
Koninklijke Houtvesterij Het Loo ( 10.500 ha )
Zeer uitgestrekt bosgebied met een afwisseling van naald- en loofbossen en heidevelden met berk en vliegden. Hier en daar zijn weiden voor het wild aangelegd. Met een lengte van 16 km en een breedte van 12 km is de Koninklijke Houtvesterij Het Loo een van de grootste aan-eengesloten natuurgebieden in Nederland. Het beslaat een groot deel van de oostelijke Veluwe en is van groot belang voor veel dieren, waaronder vogels, edelherten, reeën en wilde zwijnen. De volgende onderdelen worden onderscheiden : Het Paleispark Het Loo, 650 ha, Het Kroon-domein Het Loo, 6700 ha, en het Staatsdomein Het Loo, ruim 3000 ha. De paleistuinen met hun formele aanleg met rechte paden, geschoren hagen, beelden en waterpartijen met fonteinen behoren tot de bekendste tuinen van ons land. |
De drie dorpjes Hoog Soeren, Gortel en Niersen, die door de houtvesterij omsloten worden, zijn door hun landelijkheid eveneens een bezoek waard, evenals de bossen met veel oude en kromme beuken nabij Gortel en Uddel. Het gebied Motketel ten oosten van Niersen is bijzonder interessant vanwege het voorkomen van beekjes ( sprengen ).
De Koninklijke Houtvesterij Het Loo is grotendeels vrij toegankelijk van 25 december tot 15 september. De terreinen bij Uddel en Hoog Soeren en tussen Niersen en Gortel zijn het hele jaar toegankelijk. Sommige delen zijn het hele jaar gesloten om het wild rust te gunnen. Het Paleis Het Loo en het Paleispark zijn tegen betaling te bezichtigen.
Ligging : Gelderland - Gemeente Apeldoorn, Epe, tussen de plaatsen Apeldoorn, Vaassen, Epe, Vierhouten, Elspeet, Uddel, Garderen en Kootwijk.
Eigendom : Staat der Nederlanden. Beheer : Koninklijke Houtvesterij Het Loo.
Kotten ( 19 ha )
Enkele perceeltjes met loofbos, grove dennen, vochtige graslanden en bouwlanden. Het deelgebied Aalbrinkbos ligt langs de Boven Slinge en de Kleine Beek,
Ligging : Gelderland. Gemeente Winterswijk, rondom buurtschap Kotten.
Landgoed Rosendael ( 300 ha )
Landgoedbos met fraaie beukenlanen en oud grove dennebos. Het is een onderdeel van het vroeger wel grotere landgoed Rosendael. In het heuvelachtige bosgebied is veel bosbes, vossebes en dopheide te vinden. Ook komen er zeldzame planten voor als grasklokje en echt walstro. In het gevarieerde terrein leven onder meer edelhert, wild zwijn, ree, das en boommarter. Het landgoed is opgesteld op wegen en paden, met uitzondering van de rustgebieden voor het wild. Door het terrein loopt het oude kerkpad dat de Imbos met de kerk in Rosendael verbond.
Ligging : Gelderland. Gemeente Rozendaal, ten noordoosten van Arnhem, tussen Rozendaal en het Rozendaalse Veld.
Particulier eigendom : Erven baronesse Zimmerman van Pallandt.
Lochemse Berg ( 157 ha )
Twee beboste heuvels, de Lochemse Berg en de Kalenberg, met daar tussen akkers en weilanden. Het bos bestaat vooral uit grove dennen, lager op de heuvels staan ook veel beuken, esdoorns en tamme kastanjes. Het gebied met mooie vergezichten wordt druk bezocht door wandelaars.
Ligging : Gelderland. Gemeente Lochem, in de driehoek Lochem, Zwiep en Barchem.
De Koninklijke Houtvesterij Het Loo is grotendeels vrij toegankelijk van 25 december tot 15 september. De terreinen bij Uddel en Hoog Soeren en tussen Niersen en Gortel zijn het hele jaar toegankelijk. Sommige delen zijn het hele jaar gesloten om het wild rust te gunnen. Het Paleis Het Loo en het Paleispark zijn tegen betaling te bezichtigen.
Ligging : Gelderland - Gemeente Apeldoorn, Epe, tussen de plaatsen Apeldoorn, Vaassen, Epe, Vierhouten, Elspeet, Uddel, Garderen en Kootwijk.
Eigendom : Staat der Nederlanden. Beheer : Koninklijke Houtvesterij Het Loo.
Kotten ( 19 ha )
Enkele perceeltjes met loofbos, grove dennen, vochtige graslanden en bouwlanden. Het deelgebied Aalbrinkbos ligt langs de Boven Slinge en de Kleine Beek,
Ligging : Gelderland. Gemeente Winterswijk, rondom buurtschap Kotten.
Landgoed Rosendael ( 300 ha )
Landgoedbos met fraaie beukenlanen en oud grove dennebos. Het is een onderdeel van het vroeger wel grotere landgoed Rosendael. In het heuvelachtige bosgebied is veel bosbes, vossebes en dopheide te vinden. Ook komen er zeldzame planten voor als grasklokje en echt walstro. In het gevarieerde terrein leven onder meer edelhert, wild zwijn, ree, das en boommarter. Het landgoed is opgesteld op wegen en paden, met uitzondering van de rustgebieden voor het wild. Door het terrein loopt het oude kerkpad dat de Imbos met de kerk in Rosendael verbond.
Ligging : Gelderland. Gemeente Rozendaal, ten noordoosten van Arnhem, tussen Rozendaal en het Rozendaalse Veld.
Particulier eigendom : Erven baronesse Zimmerman van Pallandt.
Lochemse Berg ( 157 ha )
Twee beboste heuvels, de Lochemse Berg en de Kalenberg, met daar tussen akkers en weilanden. Het bos bestaat vooral uit grove dennen, lager op de heuvels staan ook veel beuken, esdoorns en tamme kastanjes. Het gebied met mooie vergezichten wordt druk bezocht door wandelaars.
Ligging : Gelderland. Gemeente Lochem, in de driehoek Lochem, Zwiep en Barchem.
Loenermark & Loenense Bos ( 1157 ha )
Aantrekkelijk Veluws landschap met uitgestrekte bossen en glooiende heidevelden. Verder zijn er enkel weitjes en dagrecreatieterreinen. De hoogte varieert behoorlijk van 40 tot 85 meter boven NAP. Het bos bestaat voor driekwart uit naaldbos. Daarnaast zijn er enkele berken- en eikenbossen, waaronder een 100 ha groot bosreservaat. Veel voorkomende planten op de bosbodem zijn vossebes, bosbes en bochtige smele. De heidevelden zijn vrij gaaf en bevatten zeldzame soorten als blauwe zegge, veenbies en kleine schorseneer. Vooral op de noordwestelijke heide kun je schilderachtige jeneverbes struwelen zien. Het gebied heeft een rijke wildstand met ongeveer vijftig edelherten, zestig wilde zwijnen, veertig reeën en vier dassenfamilies. Bij zonnig weer zijn er vaak buizerds te zien die in de lucht cirkelen. Andere vogels die hier broeden zijn onder meer wespendief, nachtzwaluw en gekraagde roodstaart. |
Sinds enige tijd staat er op de Loenermark een wildobservatiepost ( 250 m van de parkeerplaats ). Ook komen er veel amfibieën en reptielen voor, waaronder de adder, ringslang en gladde slang. Het gebied wordt begraasd door Schotse Hooglanders die vanuit de aangrenzende terreinen van Natuurmonumenten : Delerwoud en Nationaal Park Veluwe-zoom, naar het zuidelijke deel van de Loenenermark trekken. Centraal in het gebied ligt een schaapskooi van waaruit een schaapskudde de heide begraast. Het gebied is vrij toe-gankelijk op wegen en paden, met uitzondering van enkele rustgebieden voor de dieren. Tijdens de Bronsttijd van de edelherten, van 15 september t/m 15 oktober, is een groter deel afgesloten voor het publiek. In het graasgebied zijn honden niet toegestaan !
Ligging : Gelderland. Gemeente Apeldoorn. Ten zuidwesten van het dorp Loenen, ten zuiden van de weg Woeste Hoeve - Loenen.
Eigendom : Gemeente Apeldoorn.
Lonnekerberg ( 141 ha )
Afwisselend gemengd bos. De Lonnekerberg is opengesteld op wegen en paden, met uitzondering van enkele rustgebieden voor het wild.
Ligging : Overijssel. Gemeente Enschede, ten noorden van Lonneker, ten westen van de Oldenzaalsestraat.
Eigendom : Landgoed de Lonnekerberg BV
Luttenberg ( 48 ha )
Stuwwal die begroeid is met een gevarieerd bos en vliegdennen, eiken en berken. Op de top zijn enkele open plekken met heide en jeneverbesheesters.
Met name vogels profiteren van deze afwisseling.
Ligging : Overijssel. Gemeente Raalte, direct ten zuiden van het dorp Luttenberg.
Eigendom : Overijssels Landschap & SBB.
Ligging : Gelderland. Gemeente Apeldoorn. Ten zuidwesten van het dorp Loenen, ten zuiden van de weg Woeste Hoeve - Loenen.
Eigendom : Gemeente Apeldoorn.
Lonnekerberg ( 141 ha )
Afwisselend gemengd bos. De Lonnekerberg is opengesteld op wegen en paden, met uitzondering van enkele rustgebieden voor het wild.
Ligging : Overijssel. Gemeente Enschede, ten noorden van Lonneker, ten westen van de Oldenzaalsestraat.
Eigendom : Landgoed de Lonnekerberg BV
Luttenberg ( 48 ha )
Stuwwal die begroeid is met een gevarieerd bos en vliegdennen, eiken en berken. Op de top zijn enkele open plekken met heide en jeneverbesheesters.
Met name vogels profiteren van deze afwisseling.
Ligging : Overijssel. Gemeente Raalte, direct ten zuiden van het dorp Luttenberg.
Eigendom : Overijssels Landschap & SBB.
Markelose Berg ( 10 ha )
Gedeeltelijk met eikenbos ( hakhout ) begroeide top van de Markelose Berg, waarvan je een fraai uitzicht heeft. Hier is ook het Overijssels Verzetsmonument 1940 - 1945. Ligging : Overijssel. Gemeente Hof van Twente. Ten zuidwesten van Markelo. Nijenhuis ( 200 ha ) Landgoed dat zich uitstrekt rond Het Nijenhuis. Het bestaat uit een afwisseling van bos en landbouwgronden. Voor wandelaars en fietsers zijn de wegen en paden opgesteld. Met uit-zondering van de naaste omgeving van het huis. Ligging : Overijssel. Gemeente Diepenheim. Ten oosten van de weg naar Goor. |
Nijreesbos ( 230 ha )
Bos dat hoofdzakelijk uit naaldhout bestaat. In het bos is een trimbaan. Ligging : Overijssel. Gemeente Almelo - Borne. Ten zuiden van Almelo. Particulier eigendom : Mr. A.F.L. graaf van Rechteren Limpurg. Paaschberg ( 18 ha ) Waterwingebied met loofbos en een openluchttheater ( Normaal 1975 ). Ligging : Gelderland. Gemeente Lochem. Ten zuiden van Lochem aan de Onder Langs en de Hessenweg. Eigendom : Waterleidingmij Oostelijk Gelderland NV |
Ramenberg ( 143 ha )
Met bos en heide begroeid stuifzandgebied met forse hoogteverschillen tussen de uitgestoven dalen en opgestoven duinen. Het hoogste punt, de Ramenberg, ligt in het centrum van het terrein en heeft een hoogte van 69 meter. Het gebied geeft een mooie afwisseling te zien van oude grove dennenbossen, vliegdennen, eikehakhout, alleenstaande eiken en plekken open stuifzand. De Ramenberg is een onderdeel van het leefgebied van edelhert, ree, wild zwijn en vos op de Oost Veluwe. Er broeden veel roofvogels, zoals sperwer, bos- en ransuil. De Ramenberg is vrij toegankelijk, met uitzondering van een gedeelte dat is aangewezen als rustgebied voor de dieren.
Ligging : Gelderland. Gemeente Apeldoorn. 1 km ten zuidoosten van de Woeste Hoeve, aan de weg Hoenderloo - Loenen : Groenendaalseweg ( langs de A50 ).
Eigendom : Gelders Landschap.
Reelaer. 't ( 284 ha )
Landgoed met bos en landbouwgrond. 't Reelaer is uitsluitend toegankelijk voor houders van een jaarkaart.
Tevens is er een manage Het Reelaer aanwezig.
Ligging : Overijsel. Gemeente Raalte. Ten noordwesten van Raalte.
Aan weerszijden van de weg Heino - Raalte.
Particulier eigendom : Ir. A.J.J. van Welderen baron Rengers.
Met bos en heide begroeid stuifzandgebied met forse hoogteverschillen tussen de uitgestoven dalen en opgestoven duinen. Het hoogste punt, de Ramenberg, ligt in het centrum van het terrein en heeft een hoogte van 69 meter. Het gebied geeft een mooie afwisseling te zien van oude grove dennenbossen, vliegdennen, eikehakhout, alleenstaande eiken en plekken open stuifzand. De Ramenberg is een onderdeel van het leefgebied van edelhert, ree, wild zwijn en vos op de Oost Veluwe. Er broeden veel roofvogels, zoals sperwer, bos- en ransuil. De Ramenberg is vrij toegankelijk, met uitzondering van een gedeelte dat is aangewezen als rustgebied voor de dieren.
Ligging : Gelderland. Gemeente Apeldoorn. 1 km ten zuidoosten van de Woeste Hoeve, aan de weg Hoenderloo - Loenen : Groenendaalseweg ( langs de A50 ).
Eigendom : Gelders Landschap.
Reelaer. 't ( 284 ha )
Landgoed met bos en landbouwgrond. 't Reelaer is uitsluitend toegankelijk voor houders van een jaarkaart.
Tevens is er een manage Het Reelaer aanwezig.
Ligging : Overijsel. Gemeente Raalte. Ten noordwesten van Raalte.
Aan weerszijden van de weg Heino - Raalte.
Particulier eigendom : Ir. A.J.J. van Welderen baron Rengers.
Rutbeek. Het ( 130 ha )
Voormalig heidegebied dat grotendeels is ingericht voor de dagrecreatie. Het Rutbeek bestaat uit een grote vijver ( 40 ha ) omgeven door jong bos, grasland en moeras. Er zijn met name voorzieningen voor de watersporters en zonaanbidders. In de winter bevolken redelijke aantallen watervogels het water. Ligging : Overijssel. Gemeente Enschede, aan de provinciale weg Enschede - Haaksbergenn, na afslag Usselo. Eigendom : Regio Twente, sector recreatie en toerisme. Ruurlo ( 519 ha ) Gedeelte van een historisch landgoed aan de Vordense Beek. |
Het is een afwisselend landschap met bossen, akkers, weilanden en verspreid gelegen oude boerderijen. Het landgoed biedt broedgelegenheid aan talloze vogels, waaronder geelgors en gekraagde roodstaart. In het deelgebied De Meene komt 'Hulstbos' voor, een bostype waarbij veel hulstheesters onder oude beuken groeien. In Ruurlo ligt een honderd jaar oud doolhof, die jaarlijks door zo'n 30.000 mensen wordt bezocht. Tevens is hier dichtbij de tv-serie "De Zevensprong" opgenomen.
Ligging : Gelderland. Gemeente Ruurlo, ten zuidwesten van Ruurlo op loopafstand van het NS-station.
Ligging : Gelderland. Gemeente Ruurlo, ten zuidwesten van Ruurlo op loopafstand van het NS-station.
Sallandse Heuvelrug ( 2335 ha )
Heuvelachtig natuurgebied met plaatselijk steile dalen en prachtige vergezichten. De boswachterij omvat diverse heuvels met naald- en loofbossen, golvende heidevelden, jeneverbesstruwelen, landbouwgronden en kleine zandverstuivingen. Onderdelen zijn : de Eelerberg, de Holterberg, de Noetselerberg en de Haarler-berg. De laatste vormt met de aangrenzende Sprengenberg een uitgestrekt en waardevol heidegebied : de enige plaats in Nederland waar nog een behoorlijke groep korhoenders voorkomt. De Sallandse Heuvelrug is gevormd in de voorlaatste ijstijd. Het stuwwallengebied is pas laat in gebruik genomen door de landbouw, waarbij heidevelden, akkers ( essen ) en hakhoutbossen gevormd werden. Door te intensief gebruik ontstonden er ook grote stuifzandgebieden, maar die zijn vanaf 1668 grotendeels beteugeld door er bos aan te planten. Zo is in de loop van de tijd een zeer gevarieerd gebied ontstaan, dat ruimte biedt aan tal van flora |
en fauna. In de boswachterij zijn diverse recreatieve voorzieningen, waaronder picknickplaatsen, dagkampeerterreinen en een uitgebreid padenstelsel.
Foto : Hierbij is een deel van de film "Een Brug Te Ver" opgenomen.
Ligging : Overijssel. Gemeente Hellendoorn, Holten : tussen de plaatsen : Haarle, Holten, Nijverdal, Hellendoorn, Luttenberg en Rijssen.
Schaarsbergen ( 350 ha )
Van oudsher een landgoed dat nu voornamelijk uit naaldbos bestaat met enkele akkers en een speelweide. In het bos is een wandelroute uitgezet langs stukjes bos die verschillend beheerd worden. Met behulp van een folder kun je een beeld krijgen van de diverse vormen van bosbeheer. Voor bezoekerscentrum en excursies; zie Sonsbeek, Zijpendaal en Gulden Bloem op internet.
Ligging : Gelderland, Gemeente Arnhem aan de Schelmseweg in Arnhem, bij Burgers Zoo.
Eigendom : Gemeente Arnhem.
Slangenburg ( 563 ha )
17e Eeuws Landgoed met veel oude eikenbossen, landbouwgronden, naaldbomen, lanen, verspreid staande boerderijen en het Kasteel Slangenburg.
De eerste omvorming van heide naar bosterrein heeft hier al in 1354 plaatsgevonden. In het afwisselende gebied groeit onder andere schaafstro, er broeden nachtegalen en boom-klevers. Bij de Slangenburg ligt het natuurkampeerterrein Distelheide. In de voormalige paardenstal van het kasteel is een informatieruimte ingericht.
Ligging : Gelderland. Gemeente Doetinchem, Zelhem, ten oosten van Doetinchem.
Foto : Hierbij is een deel van de film "Een Brug Te Ver" opgenomen.
Ligging : Overijssel. Gemeente Hellendoorn, Holten : tussen de plaatsen : Haarle, Holten, Nijverdal, Hellendoorn, Luttenberg en Rijssen.
Schaarsbergen ( 350 ha )
Van oudsher een landgoed dat nu voornamelijk uit naaldbos bestaat met enkele akkers en een speelweide. In het bos is een wandelroute uitgezet langs stukjes bos die verschillend beheerd worden. Met behulp van een folder kun je een beeld krijgen van de diverse vormen van bosbeheer. Voor bezoekerscentrum en excursies; zie Sonsbeek, Zijpendaal en Gulden Bloem op internet.
Ligging : Gelderland, Gemeente Arnhem aan de Schelmseweg in Arnhem, bij Burgers Zoo.
Eigendom : Gemeente Arnhem.
Slangenburg ( 563 ha )
17e Eeuws Landgoed met veel oude eikenbossen, landbouwgronden, naaldbomen, lanen, verspreid staande boerderijen en het Kasteel Slangenburg.
De eerste omvorming van heide naar bosterrein heeft hier al in 1354 plaatsgevonden. In het afwisselende gebied groeit onder andere schaafstro, er broeden nachtegalen en boom-klevers. Bij de Slangenburg ligt het natuurkampeerterrein Distelheide. In de voormalige paardenstal van het kasteel is een informatieruimte ingericht.
Ligging : Gelderland. Gemeente Doetinchem, Zelhem, ten oosten van Doetinchem.
Staringkoepel
De witgepleisterde theekoepel is gebouwd door Constantia Ernestine Theodora Staring, jongste dochter van de dichter A.C.W. Staring. Zij liet de koepel bouwen met bouwmateriaal van het afgebroken herenhuis Het Draafsel, dat ook in haar bezit was. De koepel staat op een hoger gelegen stuk grond langs het riviertje de Berkel. Het kleine vertrek waar de thee werd gedronken, ligt op de eerste verdieping. Zo konden Constantia en haar vriendinnen genieten van de rust en van een fraai uitzicht. Constantia stierf in 1893 en het koepeltje raakte ernstig in verval. Gelukkig is de koepel in 2004 in ere hersteld en hebben al veel bezoekers ( bijna ) hetzelfde gezien als Constantia in de 19e eeuw zag. Het koepeltje is alleen te bereiken via een voetveer, waarmee je jezelf naar de overkant van de Berkel kunt trekken. A.C.W. Staring leefde van 1767 tot 1840, in de tijd van de romantiek, een stroming die vooral tot uiting kwam in de kunst: in schilderijen, muziek en dichtkunst. Op de eerste verdieping is aan de wand een gedicht van Staring te lezen. Een kunstwerk in de vorm van een rozet aan het plafond verbeeldt dit gedicht op moderne wijze. |
Even Bellen
Als Constantia en haar vriendinnen thee wensten, werd er in het koepeltje een bel geluid ( dezer hangt er nog ).
De thee werd dan gebracht vanuit de nabijgelegen hoeve Draafsel ( deze bestaat nog en erbij is een boerenbed gevestigd ).
Ligging : Gelderland. Gemeente Lochem. Dochterenseweg, voor brug pad langs de Berkel ( 800 meter, met voetveer ), ten westen van Lochem.
Eigendom : Natuurmonumenten.
Als Constantia en haar vriendinnen thee wensten, werd er in het koepeltje een bel geluid ( dezer hangt er nog ).
De thee werd dan gebracht vanuit de nabijgelegen hoeve Draafsel ( deze bestaat nog en erbij is een boerenbed gevestigd ).
Ligging : Gelderland. Gemeente Lochem. Dochterenseweg, voor brug pad langs de Berkel ( 800 meter, met voetveer ), ten westen van Lochem.
Eigendom : Natuurmonumenten.
Twickel ( 4000 ha )
Historisch landgoed rondom kasteel Twickel. Het uitgestrekte landgoed omvat 150 boerderijen met bouw- en weiland, afgewisseld met heidevelden, vennen en bossen.
De fraaie bossen bevatten veel oud loofbomen en zijn een eldorado voor verschillende bosfauna en -flora. Vanouds zijn de eikenbossen van Twickel ook beroemd vanwege het goede timmerhout. Het is nog steeds te koop bij de oude zagerij en houtzaagmolen.
De landbouwgronden beslaan ongeveer de helft van het landgoed, de karakteristieke boerderijen zijn te herkennen aan de zwart witte luiken. De basis voor het historische landgoed werd in 1347 gelegd door Herman van Twicklo. Het oudste deel van het kasteel stamt uit 1551. Het is in de loop der tijd uitgebouwde kasteel wordt nog steeds bewoond den is niet toegankelijk. Bijna alle wegen en paden van Twickel zijn opengesteld voor het publiek. De kasteeltuin is in de zomermaanden op enkele middagen tegen betaling te bezichtigen. Andere bezienswaardigheden zijn de oude zagerij, de wateroliemolen de watertoren en de museumboerderij aan de Twickelerlaan.
Historisch landgoed rondom kasteel Twickel. Het uitgestrekte landgoed omvat 150 boerderijen met bouw- en weiland, afgewisseld met heidevelden, vennen en bossen.
De fraaie bossen bevatten veel oud loofbomen en zijn een eldorado voor verschillende bosfauna en -flora. Vanouds zijn de eikenbossen van Twickel ook beroemd vanwege het goede timmerhout. Het is nog steeds te koop bij de oude zagerij en houtzaagmolen.
De landbouwgronden beslaan ongeveer de helft van het landgoed, de karakteristieke boerderijen zijn te herkennen aan de zwart witte luiken. De basis voor het historische landgoed werd in 1347 gelegd door Herman van Twicklo. Het oudste deel van het kasteel stamt uit 1551. Het is in de loop der tijd uitgebouwde kasteel wordt nog steeds bewoond den is niet toegankelijk. Bijna alle wegen en paden van Twickel zijn opengesteld voor het publiek. De kasteeltuin is in de zomermaanden op enkele middagen tegen betaling te bezichtigen. Andere bezienswaardigheden zijn de oude zagerij, de wateroliemolen de watertoren en de museumboerderij aan de Twickelerlaan.
Natuurexcursies, onder andere door het IVN Delden.
Ligging : Overijssel. Gemeente Ambt Delden, Borne, Hengelo.
Eigendom : Stichting Twickel.
Velde. 't & Veldese Bos ( 75 ha )
't Velde is een omgrachte havezate uit de 16e eeuw. Het in 1965 gerestaureerde huis is schilderachtig gelegen temidden van landbouwgrond en parkbos met oude eiken en beuken. In het landgoed liggen enkele vijvers, aan de noordzijde stroomt de Berkel langs de bouw- en weilanden. Het Veldese Bos bevat vooral loofbos. Om het omgrachte deel na is het landgoed volledig toegankelijk.
Ligging : Gelderland, Gemeente Zutphen, aan de weg Warnsveld - Lochem, bij splitsing weg naar GG Net.
Velhorst ( 304 ha )
Landgoed aan de Berkel met een fraai landhuis en enkele oude boerderijen. Het is een afwisselend gebied met landbouwgronden, houtwallen, heideveldjes en loof- en naaldbos-sen. Aan de oostkant ligt het Kienveen, een moerassig gedeelte met bomen als wilg en els en bijzondere flora als gagel en zonnedauw. In het zuiden gaat het landgoed geleidelijk over in de hoger gelegen, overwegend met naaldbos beplante heidegronden van het Klein Dochterense Veld. Op de schrale graslanden groeien orchideeën. Op de Velhorst zijn vier soorten vleermuizen aangetroffen : de dwerg, de rosse-, de grootoor- en de vale vleermuis. Het fraaie landgoed is in 1972 door een legaat van Jonkheer mr. A.H. Martens van Sevenhoven in eigendom gekomen van Natuurmonumenten.
Veluwezoom. Nationaal Park ( 4904 ha )
Het Nationaal Park Veluwezoom is een van de grootste aaneengesloten natuurgebieden van Nederland. Je treft er een afwisselend landschap met uitgestrekte naaldbossen, loofbossen en heidevelden aan. Tevens zijn er zandverstuivingen, landgoederen en landbouwgronden. Reeds in 1911 werd een begin gemaakt met de verwerving van onderdelen van de Veluwezoom. In 1930 werd het bos- en heidegebied als eerste in Nederland de benaming Nationaal Park waardig geacht.
Ligging : Overijssel. Gemeente Ambt Delden, Borne, Hengelo.
Eigendom : Stichting Twickel.
Velde. 't & Veldese Bos ( 75 ha )
't Velde is een omgrachte havezate uit de 16e eeuw. Het in 1965 gerestaureerde huis is schilderachtig gelegen temidden van landbouwgrond en parkbos met oude eiken en beuken. In het landgoed liggen enkele vijvers, aan de noordzijde stroomt de Berkel langs de bouw- en weilanden. Het Veldese Bos bevat vooral loofbos. Om het omgrachte deel na is het landgoed volledig toegankelijk.
Ligging : Gelderland, Gemeente Zutphen, aan de weg Warnsveld - Lochem, bij splitsing weg naar GG Net.
Velhorst ( 304 ha )
Landgoed aan de Berkel met een fraai landhuis en enkele oude boerderijen. Het is een afwisselend gebied met landbouwgronden, houtwallen, heideveldjes en loof- en naaldbos-sen. Aan de oostkant ligt het Kienveen, een moerassig gedeelte met bomen als wilg en els en bijzondere flora als gagel en zonnedauw. In het zuiden gaat het landgoed geleidelijk over in de hoger gelegen, overwegend met naaldbos beplante heidegronden van het Klein Dochterense Veld. Op de schrale graslanden groeien orchideeën. Op de Velhorst zijn vier soorten vleermuizen aangetroffen : de dwerg, de rosse-, de grootoor- en de vale vleermuis. Het fraaie landgoed is in 1972 door een legaat van Jonkheer mr. A.H. Martens van Sevenhoven in eigendom gekomen van Natuurmonumenten.
Veluwezoom. Nationaal Park ( 4904 ha )
Het Nationaal Park Veluwezoom is een van de grootste aaneengesloten natuurgebieden van Nederland. Je treft er een afwisselend landschap met uitgestrekte naaldbossen, loofbossen en heidevelden aan. Tevens zijn er zandverstuivingen, landgoederen en landbouwgronden. Reeds in 1911 werd een begin gemaakt met de verwerving van onderdelen van de Veluwezoom. In 1930 werd het bos- en heidegebied als eerste in Nederland de benaming Nationaal Park waardig geacht.
Opvallend is de hoge ligging van het N.P.V. Met een hoogte punt van 110 meter boven NAP behoort de Veluwezoom tot de hoogte gebieden van Nederland. Het is grotendeels in de voorlaatste IJstijd gevormd, waarbij het landijs een paar forse stuwwallen op drukte. Behalve de hoogte wisselt ook de begroeiing van plaats tot plaats. De uitgestrekte bossen van het Imbos met plaatselijk dichte ondergroei van rode en blauwe bosbes tussen het bochtige smelegras bieden een totaal ander beeld dan de eiken- en berkenbossen van 't Asselt.
Het Herikhuizerveld, de Rheder- en Worthrhederheide zijn daartegen bekend om de fraaie heidevelden met brem, gaspeldoorn en groepen grove dennen. Op de voedselrijke gronden, zoals in Onzalige Bossen, groeien metershoge adelaarsvarens, en bij de Beekhuizense Beek en op het landgoed Heuven vind je lelietje van dalen, dalkruid en veelbloemige salamonszegel. |
Het N.P.V. heeft grote betekenis voor edelhert, ree, das, vos, boommarter, en wild zwijn ( en in de toekomst de wolf ). Veel karakteristieke vogels van bos en heide vinden hier broed- en voedselgelegenheid, zoals nachtzwaluw, geelgors, roodborsttapuit, raaf en meerdere soorten spechten en roofvogels. Ook komen er verschillende soorten amfibieën en reptielen voor, waaronder de zeldzame heikikker en de zandhagedis. Van de vele insecten is vastgesteld dat er vierhonderd soorten vlinders voorkomen, waaronder de zeldzame bosparelmoervlinder. Om de vergrassing van de heide tegen te gaan loopt er op de heide van Beekhuizen en het Herikhuizerveld een schaapskudde rond met herder. De kudde is in de monumentale schaapskooi op het landgoed Heuven gehuisvest. Het Herikhuizerveld wordt tevens begraasd door een groep IJslandse pony's. In de Imbos en omgeving is een kudde Schotse Hooglanders ingezet.
Ten oosten van de Imbos bevinden zich het Eerbeekse Veld en de Schaddevelden ( onder Laag Soeren ). Tot het bezit behoren ook het landgoed Rhederoord, de oude bossen van Hagenau, alsmede de Dierense Hoogte, 't Leihuis en Le Paradou, bij Dieren en Laag Soeren. Een zeer bekend punt is de Posbank. Deze stenen bank en de gelijknamige heuvel dateert van 1918 en herinnert aan ANWB voorman G.A. Pos. Van hier heeft men een prachtig uitzicht over het Herikhuizerveld en het IJsseldal richting Duitsland. Een ander uitkijkpunt is in 1993 aangelegd op de Elsberg.
Het N.P.V. is, op enkele rustgebieden voor het wild na, vrij toegankelijk op wegen en paden. In de begraasde delen zijn honden verboden. Midden in de Onzalige Bossen, ten noorden van De Steeg, bevindt zich het pannenkoekenrestaurant de Carolinahoeve van Natuurmonumenten. 0313 / 41.42.14. Op het landgoed Heuven bij Rheden staat het Bezoekerscentrum Veluwezoom van Natuurmonumenten. Daarnaast ligt een educatieve tuin van het IVN.
Ligging : Gelderland. Gemeente Apeldoorn, Arnhem, Brummen, Rheden, Rozendaal, tussen de A50 Arnhem - Apeldoorn en de dorpen Velp, Rheden, De Steeg, Dieren, Laag Soeren en Eerbeek.
Ten oosten van de Imbos bevinden zich het Eerbeekse Veld en de Schaddevelden ( onder Laag Soeren ). Tot het bezit behoren ook het landgoed Rhederoord, de oude bossen van Hagenau, alsmede de Dierense Hoogte, 't Leihuis en Le Paradou, bij Dieren en Laag Soeren. Een zeer bekend punt is de Posbank. Deze stenen bank en de gelijknamige heuvel dateert van 1918 en herinnert aan ANWB voorman G.A. Pos. Van hier heeft men een prachtig uitzicht over het Herikhuizerveld en het IJsseldal richting Duitsland. Een ander uitkijkpunt is in 1993 aangelegd op de Elsberg.
Het N.P.V. is, op enkele rustgebieden voor het wild na, vrij toegankelijk op wegen en paden. In de begraasde delen zijn honden verboden. Midden in de Onzalige Bossen, ten noorden van De Steeg, bevindt zich het pannenkoekenrestaurant de Carolinahoeve van Natuurmonumenten. 0313 / 41.42.14. Op het landgoed Heuven bij Rheden staat het Bezoekerscentrum Veluwezoom van Natuurmonumenten. Daarnaast ligt een educatieve tuin van het IVN.
Ligging : Gelderland. Gemeente Apeldoorn, Arnhem, Brummen, Rheden, Rozendaal, tussen de A50 Arnhem - Apeldoorn en de dorpen Velp, Rheden, De Steeg, Dieren, Laag Soeren en Eerbeek.
Vennebulten ( 40 ha )
Golvend terrein dat hoger dan het omringende gebied ligt. Het bestaat uit naaldbos, loofbos en een klein heideveld met jeneverbes-heesters. In het terrein ligt een archeologische vindplaats van een vuursteen smidse waar in de prehistorie vuurstenen zijn bewerkt. Ligging : Gelderland. Gemeente Wisch. 3 km ten zuiden van de weg naar Lichtenvoorde, bij herberg De Radstake. Verwolde ( 550 ha ) Landgoed met bos- en landbouwgronden, waar zich graag reeën ophouden. Het grootste deel, circa 500 ha, is familiebezit van Van der Borch. Het bestaat uit een afwisseling van kleine landbouwpercelen, houtwallen en bos. |
In de bossen staan overwegend loofbomen, waaronder eiken van meer dan tweehonderd jaar oud. Het Geldersch Landschap heeft een deel van het park en de tuin rond het landhuis in bezit, alsmede een 35 ha groot deel in het westen van het landgoed, dat plaatselijk Oranjewoud wordt genoemd. Het bestaat voornamelijk uit grove dennenbos met greppeltjes ertussen en twee vijvertjes. Huis Verwolde met theeschenkerij is eigendom van de Stichting Geldersche Kasteelen en is samen met de prachtige tuinen en het park te bezichtigen van 1 april t/m 31 oktober. Rondleidingen : 0573 / 40.18.25.
Ligging : Gelderland. Gemeente Lochem. Ruim 2 km ten noordoosten van Laren ten westen van de Markeloseweg.
Voorst. De ( 104 ha )
Afwisselend landgoed met parkbos, statige lanen, bosvijvers, ladbouwgronden en enkele boerderijen. Met name in de bosstrook ten zuiden van de gracht zijn veel interessante planten te vinden, zoals bosanemoon, breedbladige wespenorchis en maarts viooltje. Het rond 1700 gebouwde huis De Voorst is eigendom van de Stichting Geldersch Kasteelen.
Het huis en het gedeelte binnen de gracht zijn niet toegankelijk, het landgoed wel.
Ligging : Gelderland. Gemeente Lochem. ten oosten van Zutphen, aan de Kapperallee.
Voorstonden ( 179 ha )
Landgoed met loof-, naaldbos en zeer natte graslanden. In het noordelijke deel stroomt de Voorstondense Beek het gebied binnen. Het landgoed in in 1995 aangekocht door Natuurmonumenten. Het door een brede gracht omgeven huis Voorstonden en de tuin zijn aangewezen als Rijksmonument. In het parkachtige deel van het landgoed staan veel oude loofbomen, waaronder diverse rode beuken, een Sequoiadendron en een tamme kastanje uit circa 1650. Voorstonden ligt op de overgang van droge zandgronden op de oostelijke flank van de Veluwe naar het vochtige rivierkleigebied van de IJssel. In het gevarieerde landschap komt een grote verscheidenheid voor van flora en fauna, waaronder aronskelk, donkersporig bosviooltje, gevlekte orchis, zwarte specht, wielewaal en knoflookpad.
Ligging : Gelderland. Gemeente Brummen. 2, 5 km ten noordwesten van Brummen.
Ligging : Gelderland. Gemeente Lochem. Ruim 2 km ten noordoosten van Laren ten westen van de Markeloseweg.
Voorst. De ( 104 ha )
Afwisselend landgoed met parkbos, statige lanen, bosvijvers, ladbouwgronden en enkele boerderijen. Met name in de bosstrook ten zuiden van de gracht zijn veel interessante planten te vinden, zoals bosanemoon, breedbladige wespenorchis en maarts viooltje. Het rond 1700 gebouwde huis De Voorst is eigendom van de Stichting Geldersch Kasteelen.
Het huis en het gedeelte binnen de gracht zijn niet toegankelijk, het landgoed wel.
Ligging : Gelderland. Gemeente Lochem. ten oosten van Zutphen, aan de Kapperallee.
Voorstonden ( 179 ha )
Landgoed met loof-, naaldbos en zeer natte graslanden. In het noordelijke deel stroomt de Voorstondense Beek het gebied binnen. Het landgoed in in 1995 aangekocht door Natuurmonumenten. Het door een brede gracht omgeven huis Voorstonden en de tuin zijn aangewezen als Rijksmonument. In het parkachtige deel van het landgoed staan veel oude loofbomen, waaronder diverse rode beuken, een Sequoiadendron en een tamme kastanje uit circa 1650. Voorstonden ligt op de overgang van droge zandgronden op de oostelijke flank van de Veluwe naar het vochtige rivierkleigebied van de IJssel. In het gevarieerde landschap komt een grote verscheidenheid voor van flora en fauna, waaronder aronskelk, donkersporig bosviooltje, gevlekte orchis, zwarte specht, wielewaal en knoflookpad.
Ligging : Gelderland. Gemeente Brummen. 2, 5 km ten noordwesten van Brummen.
Vorden. Kasteel ( 79 ha )
Vrij gaaf Achterhoeks hoevenlandschap, dat gekenmerkt wordt door een fraaie afwisseling van bossen, houtwallen en landbouwgronden. Door het landgoed lopen veel lanen en een 800 m lange open strook, de zichtas. Tevens wordt het terrein doorsneden door de Vordense Beek en de Veenloop. Het omgrachte kastel Vorden is sinds 1974 eigendom van de gemeente Vorden en doet dienst als gemeentehuis. Ligging : Gelderland. Gemeente Vorden ten zuidoosten van Vorden. Vragenderveld ( 1 ha ) Graslandjes in een beekdal. Te overzien vanaf de Kamperweg. Ligging : Gelderland. Gemeente Lichtenvoorde. 1,5 km ten noorden van Vragender. |
Vrijenberg. De ( 73 ha )
Heuvelachtig terrein met naaldbos en wat loofbos. Het landgoed wordt doorsneden door de Vrijenbergse Spreng. In het terrein liggen enkele primitieve campings.
Ligging : Gelderland. Gemeente Apeldoorn, aan de weg Loenen - Beekbergen, tegenover de Uriënborch. Particulier eigendom : mw. A.A. van Hasselt.
Waliën. 't ( 200 ha )
Landgoed met naald- en loofbos, brede beukenlanen en een landhuis uit 1915. Het is een onderdeel van een gebied dat vanouds het Warkense Veld heet en sluit aan bij de Velhorst en het Grote Veld. In het begin van de 20e eeuw waren het uitgestrekte heidevelden, die daarna ontgonnen zijn en beplant met grove den, douglas, fijnspar en Amerikaanse eik. Deze bossen zijn geschikt voor roofvogels, uilen en spechten, die dan ook regelmatig te zien zijn vanaf de brede lanen. Ook komen er diverse zoogdieren en hazelworm voor. Het landgoed is toegankelijk op wegen en paden, met uitzondering van de directe omgeving van het huis.
Ligging : Gelderland. Gemeente Zutphen, aan weerszijden van de weg Warnsveld - Lochem.
Heuvelachtig terrein met naaldbos en wat loofbos. Het landgoed wordt doorsneden door de Vrijenbergse Spreng. In het terrein liggen enkele primitieve campings.
Ligging : Gelderland. Gemeente Apeldoorn, aan de weg Loenen - Beekbergen, tegenover de Uriënborch. Particulier eigendom : mw. A.A. van Hasselt.
Waliën. 't ( 200 ha )
Landgoed met naald- en loofbos, brede beukenlanen en een landhuis uit 1915. Het is een onderdeel van een gebied dat vanouds het Warkense Veld heet en sluit aan bij de Velhorst en het Grote Veld. In het begin van de 20e eeuw waren het uitgestrekte heidevelden, die daarna ontgonnen zijn en beplant met grove den, douglas, fijnspar en Amerikaanse eik. Deze bossen zijn geschikt voor roofvogels, uilen en spechten, die dan ook regelmatig te zien zijn vanaf de brede lanen. Ook komen er diverse zoogdieren en hazelworm voor. Het landgoed is toegankelijk op wegen en paden, met uitzondering van de directe omgeving van het huis.
Ligging : Gelderland. Gemeente Zutphen, aan weerszijden van de weg Warnsveld - Lochem.
Weerribben. Nationaal Park de, ( 3500 ha )
Natuurreservaat dat vooral gekenmerkt wordt door water en riet. Samen met het naburige reservaat De Wieden is het een van de belangrijkste moerasgebieden van Noordwest Europa. Het huidige landschap van de Weerribben is ontstaan door het afgraven van veen voor de turfwinning. De daarbij uitgestoken pet-gaten worden in deze streek 'weren' genoemd en de smalle stroken land daar tussen, waar de turf te drogen werd gelegd, 'ribben'. Na de vervenings periode werd de rietteelt bepalend voor dit gebied. Voor de dorpen Ossenzijl en Kalenberg vormt het riet nog steeds een belangrijke bron van inkomsten. In de rietlanden, hooilanden, moerasbossen, sloten, vaarten en petgaten van de Weerribben komt een grote verscheidenheid aan planten voor. Met name de trilvenen ( gedeeltelijk verlande petgaten ) zijn bijzonder rijk aan soorten, waaronder diverse orchideeën en moeraskartelblad. Van de vele vogels die in het uitge-strekte moerasgebied leven, zijn onder meer roerdomp, purperreiger, bruine kiekendief en grote karekiet te noemen. Tot voor kort kwam de otter nog voor in de Weerribben. |
Het Nationaal Park De Weerribben is toegankelijk over enkele fiets- en wandelpaden en over het water, met uitzondering van een aantal rustgebieden. Voor de recreant zijn er diverse picknick-, horeca- en botenverhuurgelegenheden. Vanuit het Natuuractiviteitencentrum worden geregeld vaar- en fietsexcursies georganiseerd. Ook zijn er excursies naar de eendenkooi Kloosterkooi en een vogelobservatiehut mogelijk.
Ligging : Overijssel. gemeente IJsselham, ten zuiden van Oldemarkt. Eigendom : SBB en anderen.
Ligging : Overijssel. gemeente IJsselham, ten zuiden van Oldemarkt. Eigendom : SBB en anderen.
Weldam. ( 1315 ha )
Uitgestrekt landgoed met een fraaie afwisseling van naald, loofbos en landbouwgrond. Het gedeelte bij Markelo is vrij heuvelachtig met onder andere de delen Bergesch, Langenberg en Herikerberg. Onder Goor is het terrein vrijwel vlak. Hier ligt het kasteel Weldam, dat zijn huidige vorm met slotgracht, imposante voorgevel en zijvleugels vooral dankt aan een ver-bouwing in 1644 - 1645. De bijbehorende tuin met strakke hagen, rhododendrons, rozentuin en doolhof met uitkijktoren werd aan het einde van de 19e eeuw vormgegeven. Het Weldam is toegankelijk op wegen en paden. De gave tuin in style mixte of neobarok kun je bezichtigen op werkdagen van 09:00 t/ 16:30 uur. Het kasteel is niet opengesteld. |
Ligging : Overijssel. Gemeente Ambt Delden, Diepenheim, Goor, Markelo, tussen Goor en Markelo.
Westerflier ( 303 ha )
Landgoed met bos, weiland en bouwland. Het is een oud ontginningslandgoed, aangelegd op 'woeste grond'. Bij het terrein staat de havezate Huis Westerflier, de vroegere hofstede van een ridder die bepaalde rechten bezat. Het huis en de directe omgeving zijn niet toegankelijk. Ligging : Overijsel. Gemeente Hof van Twente. Markelo, ten zuid-oosten van de weg Lochem - Diepenheim. Particulier eigendom : mr. L.H. graaf Schimmelpenninck.
Westerflier ( 303 ha )
Landgoed met bos, weiland en bouwland. Het is een oud ontginningslandgoed, aangelegd op 'woeste grond'. Bij het terrein staat de havezate Huis Westerflier, de vroegere hofstede van een ridder die bepaalde rechten bezat. Het huis en de directe omgeving zijn niet toegankelijk. Ligging : Overijsel. Gemeente Hof van Twente. Markelo, ten zuid-oosten van de weg Lochem - Diepenheim. Particulier eigendom : mr. L.H. graaf Schimmelpenninck.
Wieden ( 5329 ha )
Zie : Weerribben. Bezoekerscentrum De Wieden Beulakerpad 1 8326 AH Sint Jansklooster 0527 / 24.66.44. |
Ligging :
Overijssel. Gemeente : Brederweide, Steenwijk, Zwartsluis, tussen Zwartsluis, Steenwijk, Vollenhoven en Meppel. Eigendom : SBB en Natuurmonumenten. |
Wiersse. De ( 300 ha )
Landgoed in kleinschalige Achterhoeks landschap. Het stamt uit de 13e eeuw en is sedert 1678 in bezit van de familie Gatacre. Het bestaat uit bos- en landbouwgronden met akkers, weilanden, houtwallen, kronkelende sloten en een aantal historische boerderijen. In het centrum ligt het landhuis met park en tuinen. Het schilderachtige landgoed is rijk aan natuur, met name bij de Baakse Beek, waar het bos zeer oud is. In het afwisselende gebied leeft onder andere de levendbarende hagedis, ijsvogel, kerkuil, kamsalamander en veel soorten vlinders. Het huis herbergt een kolonie vleermuizen. Het landgoed is vrij toegankelijk. De fraaie tuinen, die maar liefst zestien hectare beslaan, zijn tegen betaling opengesteld op bepaalde dagen in het jaar. Op andere dagen zijn rondleidingen mogelijk. Honden zijn niet toegestaan in de tuin of het park. 0573 / 45.14.09.
Ligging : Gelderland. Gemeente Lochem, Ruurlo, Vorden, 6 km ten oosten van Vorden, aan de weg Vorden - Ruurlo.
Particulier eigendom : E.V. Gatacre
Landgoed in kleinschalige Achterhoeks landschap. Het stamt uit de 13e eeuw en is sedert 1678 in bezit van de familie Gatacre. Het bestaat uit bos- en landbouwgronden met akkers, weilanden, houtwallen, kronkelende sloten en een aantal historische boerderijen. In het centrum ligt het landhuis met park en tuinen. Het schilderachtige landgoed is rijk aan natuur, met name bij de Baakse Beek, waar het bos zeer oud is. In het afwisselende gebied leeft onder andere de levendbarende hagedis, ijsvogel, kerkuil, kamsalamander en veel soorten vlinders. Het huis herbergt een kolonie vleermuizen. Het landgoed is vrij toegankelijk. De fraaie tuinen, die maar liefst zestien hectare beslaan, zijn tegen betaling opengesteld op bepaalde dagen in het jaar. Op andere dagen zijn rondleidingen mogelijk. Honden zijn niet toegestaan in de tuin of het park. 0573 / 45.14.09.
Ligging : Gelderland. Gemeente Lochem, Ruurlo, Vorden, 6 km ten oosten van Vorden, aan de weg Vorden - Ruurlo.
Particulier eigendom : E.V. Gatacre
Wildenborch ( 45 ha )
Deel van een landgoed met een oud loofbos waarin planten als bosanemoon en maagdenpalm te vinden zijn. In het deelgebied Hagenbeek komen veel dotterbloemen voor. Ligging : Gelderland. Gemeente Lochem, Vorden. Aan de weg Lochem - Vorden. Zand. 't ( 350 ha ) Landgoed dat overwegend bestaat uit naaldbos, gemengd met enig loofbos. Ligging : Gelderland. Gemeente Hengelo ( gld. ), Zelhem, ten westen van de weg van Zelhem naar Ruurlo. |
NATUUR INFORMATIECENTRA
DRENTHE
Aards Paradijs Berkenrode 4 7884 TR Barger Compascuum 0521 / 59.35.35. Bezoekerscentrum Dwingelderveld Benderse 22 7963 RA Ruinen 0522 / 47.29.51. Bezoekerscentrum De Schaapskooi Benderse 38 7963 RA Ruinen 0522 / 47.14.78. Informatieschuur Leberen 1 9442 TJ Elp 0592 / 50.13.03. Natuurmuseum Het Drouwenerzand Gasselterstraat 7 9533 PC Drouwen 0599 / 56.42.01. Informatiecentrum Lhee Achter 't Zand 1 7991 NG Dwingeloo 0521 / 59.73.23. Planetron Drift 11B 7991 AA Dwingeloo 0521 / 59.35.35. Schapen Informatie Centrum Hoofdstraat 55 7875 AB Exloo 0591 / 53.53.53. Zeemuseum Miramar Vledderweg 25 8381 AB Vledder 0521 / 38.13.00. |
OVERIJSSEL
Bezoekerscentrum Sallandse Heuvelrug Grotestraat 281 7441 GS Nijverdal 0548 / 61.27.11. Infocentrum De Zoogenbrink Molenweg 3 8121 PP Olst 0570 / 59.22.56. Bezoekerscentrum De Wieden Beulakerpad 1 8326 AH Sint Jansklooster 0527 / 24.66.44. Informatiecentrum Molen van Frans Oosteriksweg 26 7663 TA Mander 0541 / 68.07.51. Natuuractiviteitencent. Nat. Park De Weerribben Hoogeweg 27 8376 EM Ossenzijl 0561 / 47.72.72. Museum De Oude Aarde Binnenpad 43 8355 BR Giethoorn 0521 / 36.13.13. Natuurhistorisch Museum Schoonewelle Museumlaan 2 8064 XN Zwartsluis 038 / 36.86.555. Natuurmuseum Bos Dierenwereld Holterbergweg 12 7451 JL Holten 0548 / 36.19.79. Natuurmuseum Enschede M.H. Tromplaan 19 7511 JJ Enschede 053 / 43.23.409. Natuurmuseum Natura Docet Oldenzaalsestraat 39 7591 GL Denekamp 0541 / 35.13.25. Natuurmuseum West Overijssel Voorstraat 32 - 34 8011 ML Zwolle 038 / 42.27.180. |
GELDERLAND
Het Aardhuis Aardhuis 1 7346 AA Hoog Soeren 0555 / 19.13.37. Bezoekerscentrum De Aanschouw / Het Museonder Houtkampweg 9C 6731 AV Otterlo 0318 / 59.16.27. Bezoekerscentrum Veluwezoom Heuvenseweg 5A 6991 JE Rheden 026 / 49.51.023. Bezoekerscentrum De Watermolen Zijpendaalseweg 24A 6814 CL Arnhem 026 / 44.50.660. Bezoekerscentrum Zandenbos Eperweg 132 8072 PL Nunspeet 0341 / 25.29.96. Informatiecentrum De Beken Nieuwe Keyenbergseweg 174 6871 VZ Renkum 0317 / 31.81.83. Informatiecentrum Slangenburg Kasteellaan 2 7004 JK Doetinchem 0315 / 29.85.76. Liemers Museum Stationsplein 4 6901 BE Zevenaar 0316 / 33.36.15. Milieucentrum De Grote Rivieren Langestraat 38 6624 AB Heerewaarden 0487 / 57.28.31. Museum Tute Natura Bosbeekweg 19 - 21 6721 MH Bennekom 0318 / 41.47.23. Museum Voor Natuurbeheer Fonteinallee 2 6865 ND Doorwerth 026 / 33.35.375. Natuurmuseum Nijmegen Gerard Noodtstraat 21 6511 SV Nijmegen 024 / 32.30.749. Paddestoelentoren Het Rondeel Parkweg 65 6511 BE Nijmegen 024 / 37.89.206. Natuurhistorisch Museum Het Diorama Marktstraat 17 - 19 8071 GV Nunspeet 0341 / 25.32.21. |
01. Alderdinck. De,
02. Beerze 03. Boggelaar. De 04. Bronkhorst 05. Bronsbergen 06. Cortenoever 07. Delerwoud 08. Dinkelland 09. Dinxperlo Landschapselement 10. Duivelsberg 11. Ehze. De, 12. Enghuizen 13. Enzerinck. 't, 14. Fortmond 15. Friezenberg 16. Gelderesch 17. Gorsselse Heide 18. Grote Veld 19. Haere. De, 20. Helmhorst |
21. Hiddink
22.Hoeve Delle 23. Hof Te Dieren 24. Hoge Veluwe 25. Holterberg 26. Huis Diepenheim 27. Huis Eerbeek 28. Huize Almelo * 29. Hulsberg. Het, 30. Joppe. Het, 31. Kieftskamp 32. Koninklijk Het Loo 33. Kotten 34. Landgoed Rosendael 35. Lochemse Berg 36. Loenermark & Loenense Bos 37. Lonnekerberg 38. Luttenberg 39. Markelose Berg 40. Nijenhuis |
41. Nijreesbos
42. Paaschberg 43. Ramenberg 44. Reelaer. 't, 45. Rutbeek. Het, 46. Ruurlo 47. Sallandse Heuvelrug 48. Schaarsbergen 49. Slangenburg 50. Staringkoepel 51. Twickel 52. Velde. 't & Veldse Bos 53. Velhorst 54. Veluwezoom. Nat. Park 55. Vennebulten 56. Verwolde 57. Voorst. De 58. Voorstonden 59. Vorden. Kasteel 60. Vragenderveld |
61. Vrijenberg
62. Waliën. 't, 63. Weerribben. Nat. Park, 64. Weldam 65. Westerflier |
66. Wieden. De,
67. Wiersse. De 68. Wildenborch 69. Zand. 't 70. Begin Berkel |
© ® MM20121970/01042019.05:00:00.