Menu
ROTSPLANTEN
Een geslaagde rotstuin herinnert aan een kleurige, door rotsbanken onderbroken helling, zoals men die in het bergland vindt. Plant er bloemen in die zich thuis voelen op ruig, stenig terrein.
De echte rotsplanten, die in de bergen thuishoren, ontlenen hun bekering aan hun uitzonderlijke vormen en hun vrolijke, felle kleuren. Ze zijn voor het merendeel winterhard, kunnen groeien op een dun laagje steenachtige grond en verdragen uitdrogende winden. Zolang ze net als in hun natuurlijke omgeving op een goed afwaterende plaats staan zijn ze gemakkelijk te kweken. Ze vormen een bijzonder fleurige noot in de tuin, en daar hun geringe afmetingen het mogelijk maken ze in een oude stenen trog of moderne plantenbak te zetten behoeven ze in geen enkele tuin, hoe klein ook, te ontbreken. Op hun oorspronkelijke groeiplaats worden de meeste berg-planten elke winter bedekt met een isolerende laag sneeuw die hen tegen strenge vorst beschermt, en hebben ze ook niet te lijden van de overdaad aan vocht die in onze winters nog wel eens wil optreden. |
Sommige soorten kunnen het best in pot in een koude, goed beluchte kas staan, maar de meeste rotsplanten hebben een groot aanpassingsvermogen en groeien ook goed in de volle grond van een speciaal er voor aangelegde rotstuin. In zo'n tuin moet de natuur zo goed mogelijk worden nagebootst, maar er moet ook harmonie zijn met de rest van de tuin en met het omringende landschap.
Probeer in geen geval een echte 'berg' in uw eigen tuin te creëren, de proporties zouden geheel uit de toon vallen. De beste plaats is een natuurlijke helling, maar als die er niet is kan er een glooiing gemaakt worden door een gedeelte van het gekozen terrein uit te graven en daar het andere mee op te hogen, of door een paar karrenvrachten grond te bestellen en die als een heuvel tegen een muurtje te storten. Ook een vlak terrein kan goed dienst doen, mits het voldoende afwatert, een terrasje bijvoorbeeld.
Als materiaal om de tuin het 'rotsige' karakter te geven zijn natuurstenen het mooist. Praktisch elke soort is geschikt, maar gebruik niet meer dan één soort. Voor een terrasje kan men zogenaamde flagstones nemen, of gewassen grindtegels, met ruime spleten er tussen waar de planten ingezet kunnen worden. Men kan voor de rotsplanten ook een verhoogd bed aanleggen. Men kan dan planten met uiteenlopende verlangens, kalkrijke dan wel kalkarme grond, veel zon, veel schaduw, kweken in verschillende bedden met ieder hun eigen grondsoort en ligging. De muurtjes van zo'n verhoogd bed kunnen worden opgebouwd met diverse soorten materiaal, bijvoorbeeld vlakke stukken natuursteen of tegels, die los ( zonder specie ) op elkaar gestapeld worden met voldoende grond ertussen om er een paar planten in te zetten, die dan langs de muur gaan hangen. Ook spoorbiels zijn een mogelijkheid. Bakstenen kunnen gemetseld worden met openingen voor de afwatering.
Probeer in geen geval een echte 'berg' in uw eigen tuin te creëren, de proporties zouden geheel uit de toon vallen. De beste plaats is een natuurlijke helling, maar als die er niet is kan er een glooiing gemaakt worden door een gedeelte van het gekozen terrein uit te graven en daar het andere mee op te hogen, of door een paar karrenvrachten grond te bestellen en die als een heuvel tegen een muurtje te storten. Ook een vlak terrein kan goed dienst doen, mits het voldoende afwatert, een terrasje bijvoorbeeld.
Als materiaal om de tuin het 'rotsige' karakter te geven zijn natuurstenen het mooist. Praktisch elke soort is geschikt, maar gebruik niet meer dan één soort. Voor een terrasje kan men zogenaamde flagstones nemen, of gewassen grindtegels, met ruime spleten er tussen waar de planten ingezet kunnen worden. Men kan voor de rotsplanten ook een verhoogd bed aanleggen. Men kan dan planten met uiteenlopende verlangens, kalkrijke dan wel kalkarme grond, veel zon, veel schaduw, kweken in verschillende bedden met ieder hun eigen grondsoort en ligging. De muurtjes van zo'n verhoogd bed kunnen worden opgebouwd met diverse soorten materiaal, bijvoorbeeld vlakke stukken natuursteen of tegels, die los ( zonder specie ) op elkaar gestapeld worden met voldoende grond ertussen om er een paar planten in te zetten, die dan langs de muur gaan hangen. Ook spoorbiels zijn een mogelijkheid. Bakstenen kunnen gemetseld worden met openingen voor de afwatering.
Kies bij het aanleggen van een rotstuin een zodanige verscheidenheid aan planten dat er het hele jaar zoveel mogelijk kleur te genieten valt. Zo kunnen kleine bolgewassen geplant worden tussen zode-vormende planten, de voorzijde van een heesterborder, vooral als deze verhoogd of een stenen rand heeft kan heel aantrekkelijk worden met kruipende planten en dwergheesters.
Voor men begint met het aanleggen van een rotstuin moet een in het hoofd en liefst ook op papier een plan hebben hoe de tuin er in grote trekken uit gaat zien. Om ideëen op te doen is het aan te bevelen elders te gaan kijken. Bijvoorbeeld in de tuinen van instellingen waar tuinbouw en/of botanie gedoceerd wordt. Bijna elke universiteit heeft een zogenaamde hortus botanicus waarvan een deel als rotstuin is aangelegd. Deze tuinen zijn op bepaalde tijden voor het publiek toegankelijk. |
De Aanleg Van Een Rotstuin
Als uw tuin groot genoeg is voor een echte rotstuin, is de eerste stap natuurlijk een geschikte plaats ervoor uit te kiezen. Een zacht glooiende helling op het zuiden of zuidwesten is het best, in de volle zon en beschut tegen harde wind. De aangrenzende delen van de tuin moeten er bij passen, dus geen bloemenborders, rozenbedden, dahliaperken en dergelijke in de buurt dulden. Een goede afwatering is van het grootste belang, want rotsplanten gaan eerder dood door te veel vocht dan door te weinig. Essentieel voor een goed ontwerp is ook de steensoort. Houd je echter bij één soort, je wilt immers de natuur nabootsen, en daar liggen ook niet allerlei soorten door elkaar. Het effect zou rommelig en onrustig worden, de variatie moet van de planten komen en niet van hun achtergrond. Iedere kweker van rotsplanten of handelaar in tuinmateria-len dan wel in natuursteen dient in staat te zijn je in te lichten over de leveringsmogelijkheden. Het beste is alle stenen zelf uit te zoeken, of in ieder geval de gewenste afmetingen op te geven. |
Je zult ook steenslag of gruis nodig hebben om hoekjes op te vullen of door de tuingrond te mengen. Zoals bij elke aanplant dient de ondergrond eerst goed te worden voorbereid. Alle ongewenste kruiden moet radicaal worden verwijderd, en er moet gezorgd worden voor een goede afwatering, vooral op vlak terrein. Stenen door de ondergrond mengen levert een bodem die de natuurlijke omstandigheden op de berghelling goed nabootst. Hiervoor hoef je natuurlijk geen dure natuurstenen te nemen : puin of gebroken bakstenen voldoen even goed. Zware grond met een ondergrond van klei moet worden voorzien van een kunstmatige afwatering. Hiertoe graaf je met tussenruimten van 1 - 2 meter ( afhankelijk van de zwaarte van de grond ) ongeveer 45 cm diepe sleuven. Vul deze voor de helft op met puin, leg hier bovenop een 10 cm dikke laag omgekeerde graszoden, grote tuinturf of steengruis om te voorkomen dat de bovengrond tussen het drainagemateriaal terecht komt en de afwatering blokkeert, en vul tenslotte op met grond. Een zandige grond die niet gedraineerd wordt moet één steek diep worden omgespit.
Nu kan begonnen worden met de aanleg van de eigenlijke rotstuin. Leg eerst twee rijen stenen in een rechte hoek met elkaar, zodat een l-vorm ontstaat. Gebruik de grootste steen als hoeksteen en neem steeds kleiner wordende stenen voor de benen. Druk ze stevig in de grond en laat de bovenkant iets naar binnen hellen, zodat het water naar binnen loopt en niet meteen langs de helling verdwijnt.
Het is van belang de stenen in dezelfde houding neer te leggen als ze oorspronkelijk lagen, dat wil zeggen met de meest verweerde kant buiten en de erosiegroeven in de natuurlijke richting, zoals ze door het aflopende regen- en smeltwater in de loop der tijden geslepen zijn. Men krijgt dan vanzelf een rustig, harmonisch, natuurlijk aandoend geheel. Leg hier en daar een losse, quasi verdwaalde steen neer. In het algemeen moet een rotstuin vier tot vijf keer zo breed als hoog zijn. Als de rotsstenen op hun plaats liggen, vul je de ruimte tussen de benen van elke l met goed afwaterende grond. Maak een mengsel van 2 delen steengruis, 1 deel tuingrond en 1 deel tuinturf. Vul hiermee de ruimte op tot gelijke hoogte met de rotsblokken, druk de grond niet al te stevig aan en hark het gelijk. Het mengsel zal inklinken en je moet dus wat in reserve houden. Na een dag of tien, of eerder als het flink geregend heeft, is de grond gezakt en kun je de rest aanbrengen. Tot slot volgt een 1 - 2 cm dikke toplaag van kleine kiezelsteentjes, steenslag of gruis, die ook weer vlak aangeharkt wordt. De steentjes voorkomen dat de grond vocht verliest en beschermen de voet van de plant tegen rot. Een rotstuin kan worden uitgebreid met een watervalletje of vijver, zie hiervoor : Vijver & Waterplanten. |
Rotsplanten Voor Alle Omstandigheden
De volgende planten zijn alle geschikt voor de rotstuin. Als ze ook kunnen worden gebruikt tussen de stenen van een pad of terras, in een plantenbak, een puinbed, een stapelmuurtje, een verhoogd bed met humusrijke grond of in de koude kas, is dit vermeld onder 'Bijzonderheden'. Zolang aan hun natuurlijke verlangens met betrekking tot goede afwatering en een stenige of grof zandige grond wordt voldaan, zijn ze ook geschikt voor de border. Vele rotsplanten bloeien in de lente, maar door een zorgvuldige keuze is het mogelijk bijna het hele jaar bloeiende planten te hebben. De naam rotsplant duidt op de natuurlijke groeiplaats van de planten, maar alle rotsplanten zijn of kleine heesters, of vaste planten of bolgewassen. Voor een uitgebreide beschrijving kun je de hoofdstukken 'Heesters & Klim-planten', 'Vaste Planten' en 'Bollen & Knollen' raadplegen. Hoe Rotsplanten Te Beschermen & Gezond Te Houden Rotsplanten zoeken zelf het water op dat dankzij de steentjes die bescherming tegen verdamping geven in de grond wordt vastgehouden. Als dus de planten eenmaal goed zijn aangeslagen, hoeven ze nauwelijks te worden begoten, behalve bij grote droogte. Het gieten moet dan in de koude van de avond gebeuren ! Het is beter alles in één keer goed nat te maken dan dikwijls een klein beetje. Maak in de lente een mengsel klaar van gelijke delen turfstrooisel, gezeefde tuingrond of bladaarde en kleine steentjes. Strooi hiervan een dunne laag op de rotstuin en werk er ook wat van onder zodevormende planten. Behalve dat de steentjes de grond eronder vochtig houden schrikken ze ook slakken af en beschermen de voet van de plant tegen rot. |
Verwijder ongewenste kruiden in de rotstuin met een schrepel zodra het opkomt. Gebruik nooit een schoffel, daar hiermee kleine bollen die net onder de oppervlakte zitten beschadigd worden.
Ongewenste kruiden ( onkruid ) tussen dicht op elkaar staande rotsplanten wordt met de hand opgetrokken om de planten niet te beschadigen. Voor een uitgebreide beschrijving van de methoden kun je de daarop betrekking hebbende hoofdstukken raadplegen van bollen, heesters, vaste planten enz. Sommige niet geheel winterharde rotsplanten en die met grijze of wollig behaarde bladeren vragen in de winter bescherming tegen regen. Een beschutting is gemakkelijk te maken van een glasplaat. Afgevallen bladeren kunnen zich als een drassige massa tussen de stenen verzamelen : haal ze weg,
Ongewenste kruiden ( onkruid ) tussen dicht op elkaar staande rotsplanten wordt met de hand opgetrokken om de planten niet te beschadigen. Voor een uitgebreide beschrijving van de methoden kun je de daarop betrekking hebbende hoofdstukken raadplegen van bollen, heesters, vaste planten enz. Sommige niet geheel winterharde rotsplanten en die met grijze of wollig behaarde bladeren vragen in de winter bescherming tegen regen. Een beschutting is gemakkelijk te maken van een glasplaat. Afgevallen bladeren kunnen zich als een drassige massa tussen de stenen verzamelen : haal ze weg,
Wat Er Mis Kan Gaan Met Rotsplanten
Het zijn vooral slakken die nogal eens schade kunnen aanrichten onder de rotsplanten. Geef de slakken zo weinig mogelijk kansen door ervoor te zorgen dat de rotstuin steeds vrij van ongewenste kruiden is en door afgevallen bladeren die zich als een drassige massa tussen de stenen kunnen verzamelen regelmatig weg te halen. Mochten zich bij jouw planten andere verschijnselen voordoen dan die welke in het overzicht hieronder worden beschre-ven, raadpleeg dan het hoofdstuk 'Herkennen van Plagen & Ziekten'. |
SYMPTOMEN
Bloeistengels en jonge scheuten misvormd en bedekt met kleine, meestal groene, roze of zwarte insecten, die een kleverige vloeistof uitscheiden. Jonge scheuten, bladeren en knoppen zijn aangevreten, vaak een zilverkleurig slijmspoor aanwezig. Vreterij aan de bladeren, geen slijmspoor. Zachte stengels zijn bij of onder de grond aangevreten, soms ook uitgehold. Kussenvormende planten worden gedeeltelijk bruin. Plekken bruingrijs, verstuivend schimmelpluis, vooral op uitgebloeide bloemen, treden op tijdens vochtig weer of na een flinke regenperiode waardoor de bloemen zijn beschadigd. |
OORZAAK / BIJZONDERHEDEN
Bladluizen Slakken Rupsen Koperwormen ( ritnaalden ). Leg doorgesneden aardappelen met het snijvlak op de grond om hierin de ritnaalden te vangen. Uitdroging, betreding of mieren die een nest onder de planten hebben gemaakt. Gevoelige planten een andere standplaats geven. Grauwe schimmel ( Botrytis ). |